10 Mayıs 2013’te 152,3 milyar dolarla zirveye yükselen yabancıların Türkiye’de ellerinde tuttukları hisse senedi ve tahvillerin toplam değeri, 15 Mayıs 2020’de 28,4 milyar dolara geriledi. 7 yıldaki değer kaybı 123,9 milyar dolar oldu. Kaybın 14,1 milyar doları yabancıların ellerindeki varlıkları satıp çıkış yapmasından, 109,8 milyar doları TL’nin dolar karşısındaki değer kaybından kaynaklandı. Bu dönemde dolar/TL 1,80’den 6,90’a yükseldi. Sadece son dört buçuk aylık değer kaybı 19,5 milyar dolar oldu.
Yabancıların ellerindeki hisse ve tahvilleri satıp Türkiye’den çıkışı corona virüsü salgınıyla birlikte hız kazanırken, son 7 yılın bilançosu çok çarpıcı bir tablo ortaya çıkarıyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, yurt dışı yerleşiklerin (yabancıların) Türkiye’de ellerinde bulundurdukları hisse senedi ve devlet iç borçlanma senetlerinin (DİBS) toplam stok değeri son 7 yılda tam 123,9 milyar dolar azaldı.
15 YIL ÖNCESİNE DÖNÜLDÜ
10 Mayıs 2013 tarihinde toplam 152,3 milyar dolarla rekor seviyeye ulaşan yabancıların Türkiye’deki toplam hisse senedi ve DİBS varlıkların stok değeri, 15 Mayıs 2020 tarihinde 28,4 milyar dolara geriledi. 7 yıllık düşüş oranı yüzde 81’lik olağanüstü seviyeye ulaştı.
TCMB verileri bu kalemlerde 7 Ocak 2005 tarihine kadar gidiyor. O tarihteki toplam stok değer, 26,4 milyar dolardı. 8 Mayıs 2020 tarihindeki değer 27,6 milyar dolarla son 15 yılın en düşük seviyesine geriledi.
TL’DEKİ DEĞER KAYBI ETKİLİ OLDU
Yabancıların Türkiye’deki hisse ve tahvil varlığındaki düşüş, hem ellerindeki varlıkları satıp çıkmalarından hem de TL’nin dolar karşısında bu dönemde kaydedilen büyük değer kaybından kaynaklandı.
Yine TCMB verilerine göre, 10 Mayıs 2013’te 1,80 seviyesinde olan dolar/TL kuru, 15 Mayıs 2020 tarihinde 6,90’a yükseldi. 7 yılda kurda kaydedilen artış yüzde 283 oldu.
10 Mayıs 2013 ile 15 Mayıs 2020 tarihleri arasında yabancılar, Türkiye’de ellerindeki 14,5 milyar dolarlık tahvili satıp çıkış yaparken, 416 milyon dolarlık hisse senedi aldı.
14,1 MİLYAR DOLARLIK SATIŞ, 109,8 MİLYAR DOLARLIK KUR FARKI
Ancak TL’deki değer kaybı nedeniyle ellerindeki hisselerin stok değeri bu dönemde 80,5 milyar dolardan 21,3 milyar dolara geriledi. 7 yıldaki değer kaybı 59,2 milyar dolar oldu. Yabancıların ellerindeki tahvillerin stok değeri de bu dönemde 64,7 milyar dolar düşüşle 71,8 milyar dolardan 7 milyar dolara geriledi.
Böylece son 7 yılda yabancıların ellerindeki hisse senedi ve tahvillerin stok değerindeki 123,9 milyar dolarlık değer kaybının 14,1 milyar doları satıp çıkış yapmalarından, 109,8 milyar doları ise dolar/TL kurundaki artıştan kaynaklandı. Özetle 7 yıllık kaybın yüzde 88’i kur farkından, yüzde 12 satış yoluyla çıkıştan kaynaklandı.
SON BEŞ AYDAKİ DÜŞÜŞ 19,5 MİLYAR DOLAR
Corona virüsü salgını, son yıllarda yabancıların Türkiye’deki varlıklarındaki düşüşü hızlandırdı. Yabancıların ellerindeki hisse ve tahvillerin stok değeri 27 Aralık 2019’da 47,9 milyar dolarken, 15 Mayıs 2020’de 28,4 milyar dolara geriledi. Yaklaşık 4 buçuk aylık dönemdeki değer düşüşü 19,5 milyar dolar oldu.
Bu dönemde yabancılar 3 milyar 582 milyon dolarlık hisse senedini, 6 milyar 671 milyon dolarlık da tahvili satıp çıkış yaptı.
Böylece bu dönemdeki 19,5 milyar dolarlık kaybın, 10,3 milyar doları yabancıların satıp çıkış yapmasından, 9,2 milyar doları da dolar/TL kurundaki artıştan kaynaklandı.
