Türk ekonomistler Fed konferansında: Tekelleşme verimliliği düşürüyor / Haberin Peşinde Urfa
Chicago Üniversitesi’nde ekonomist olan Ufuk Akçiğit ile Fed’de ekonomistlik yapan Sina Ateş, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) yıllık Jackson Hole Konferansı için bir makale kaleme aldı. ABD basınında da haberleştirilen makalede, ABD ekonomisindeki verimlilik düşüşünün, son 10 yılda inovasyon ve bilginin giderek artan oranda büyük şirketlerin tekelinde toplanmasıyla ilişkili olduğuna dikkat çekildi.
ABD Merkez Bankası (Fed) tarafından her yıl olduğu gibi bu yıl da Kansas City ev sahipliğinde Jackson Hole Konferansı düzenlendi. Ancak konferans bu kez geleneksel konumu yerine, corona virüsü salgını nedeniyle sanal bir şekilde yapıldı.
Konferansta Chicago Üniversitesi’nden Türk ekonomist Prof. Dr. Ufuk Akçiğit bir konuşma yaptı. Akçiğit, Fed’de çalışan Sina Ateş ile birlikte kaleme aldıkları bir makaleyi konferansta sundu. Makale, Bloomberg ve Wall Street Journal gibi önemli basın kuruluşlarında da haber oldu.
Makalede, ABD ekonomisinde son 10 yılda verimlilikte yaşanan düşüşün, yeni inovasyonlardan elde edilen bilgilerin şirketler arasında yayılma oranındaki düşüşle bağlantılı olabileceği vurgulandı.
Türk ekonomistler, “Bilginin yayılmasında yaşanan düşüş, bir konuda geride kalan şirketlerin, önlerindeki firmalardan bir şeyler öğrenip onlarla rekabete girme ihtimalini engelliyor. Bu durum, rekabet baskısını ortadan kaldırdığı için öncü şirketlerin yeni denemeler ve inovasyonlar yapma isteğini dinamik bir şekilde azaltıyor” ifadeleri kullanıldı.
TEKELLEŞME KARŞITI YASALARI GEVŞEK ŞEKİLDE UYGULANIYOR
Salgın nedeniyle ABD ekonomisi zorlu bir süreçten geçerken, özellikle teknoloji şirketlerinin hisseleri borsada rekor üzerine rekor kırıyor. Bu hisselerin performansı, ABD borsasının da rekor seviyelere çıkmasını sağladı.
Akçiğit ve Ateş, bu büyük şirketlerin elinde hızla artan bir patent yoğunluğu olduğuna dikkat çekti. Ayrıca yeni icatlara imza atabilecek mucitlerin de sürekli bu şirketler tarafından istihdam edildiğine vurgu yapıldı. Makalede, ABD’deki tekelleşme karşıtı yasalarının gevşek bir şekilde uygulanmasının da bu eğilimlerin gelişmesinde rol oynamış olabileceği öne sürüldü.
‘SALGININ ETKİLERİ, GELECEKTE İŞ DİNAMİZMİNİ BOZABİLİR’
Makalede, şu önemli satırlar yer aldı:
“İçinde bulunduğumuz salgın dönemi, büyük şirketlerin küçük rakiplerinden daha fazla yararlanmasına ve bunun rekabeti iyice azaltmasına neden oldu. Bunun etkisiyle gelecekte verimlilik artışı görünümü daha da düşebilir. Mevcut küresel ekonomik koşullar ve salgın nedeniyle yaşanan aksaklıklar küçük ve orta ölçekli işletmeleri orantısız bir şekilde etkilediği için iş dinamizmini daha da kötüleştirebilir. Bu tür asimetrik etkiler, az sayıda büyük firmada sektörel ekonomik konsolidasyonuna yol açarak rekabet ortamını ve iş dinamizmini bozabilir.”
‘PATENT LİSANSLAMA SİSTEMLERİ GELİŞTİRİLMELİ’
İkilinin makalesi, Washington Post Gazetesi tarafından da haberleştirildi. Gazete, Ufuk Akçiğit ve Sina Ateş’in araştırmasının, en iyi firmalar tarafından yapılan bilgi istiflemesinin azalan iş dinamizminin arkasındaki baskın faktör olduğunu ortaya çıkarttığını yazdı.
Akçiğit ve Ateş’in, hükümetin güçlü rekabet yanlısı çabasının, bilgi akışının çözülmesine ve ekonominin canlanmasına yardımcı olabileceği görüşlerine yer verildi. İki ekonomist, daha fazla firmanın çalışmalarını bilgi üzerine inşa etmesine izin vermek için patent lisanslama sistemlerinin geliştirilmesini önerdi.
