TELKODER: “Elektronik haberleşme sektöründe serbestleşme hedefinden vazgeçilmemeli” / Haberin Peşinde Urfa
Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER), Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom) tarafından 30 Aralık 2022 tarihinde Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) gönderilen açıklamayı yorumladı.
Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER), Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom) tarafından 30 Aralık 2022 tarihinde Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) gönderilen açıklamayı yorumladı.
Türk Telekom’un, KAP’a gönderdiği açıklamada aşağıdaki satırlar yer alıyordu:
“Şirketimizin uzun vadeli stratejik planlamaları doğrultusunda Yönetim Kurulumuz, Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom) ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) arasında 14.11.2005 tarihinde imzalanan ve 28.02.2026 tarihine kadar geçerli olan, telekomünikasyon hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin imtiyaz sözleşmesinin uzatılması için BTK’ya başvuru yapılmasına karar vermiştir.”
TELKODER’in önemle üzerinde durduğu gibi, devlet tarafından özelleştirme süreçlerini yönetmek üzere kurulan Özelleştirme İdaresi Başkanlığı da özelleştirmenin temel felsefesinin “Devletin, asli görevleri olan adalet ve güvenliğin sağlanması yolundaki harcamalar ile özel sektör tarafından yüklenilemeyecek altyapı yatırımlarına yönelmesi, ekonominin ise pazar mekanizmaları tarafından yönlendirilmesi” olduğunu belirtirken, özelleştirmelerin nihai amacının “Devlet’in ekonomide işletmecilik alanından tümüyle çekilmesini sağlamak” olduğunu açıkça vurguluyor.
Bilindiği gibi, Türk Telekom özelleştirmesi, Türkiye’de yapılan en önemli özelleştirmelerden birisi olarak değerlendiriliyor. TELKODER de bu yüzden sürecin önemli adımlarının hatırlanması gerektiğini belirtti. Bu kapsamda;
2005 yılında, Türk Telekom’daki kamu payının %50’nin altına düşmesiyle (Türk Telekom hisselerinin %55’inin özelleştirme suretiyle Ojer Telekomünikasyon A.Ş.ye satılması) birlikte, özel şirkete dönüşen Türk Telekomünikasyon A.Ş. ile Telekomünikasyon Kurumu (mevcut adı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu/BTK) arasında 14.11.2005 tarihinde “Telekomünikasyon Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin İmtiyaz Sözleşmesi” imzalanmıştır.
14.11.2005 tarihinde imzalanan İmtiyaz Sözleşmesi’nin süresi, ilk görev sözleşmesinin yürürlük tarihi olan 28.02.2001 tarihinden itibaren 25 yıl olarak belirlenmiş olduğundan, Türk Telekom’a tanınan imtiyaz 28 Şubat 2026 Cumartesi günü sona erecektir.
BTK ile Türk Telekom arasında imzalanan sözleşme hükümleri gereği; sözleşme, sürenin bitiminde kendiliğinden sona erecek ancak Türk Telekom, sözleşme süresinin dolmasından en az bir yıl önce Kurum’a (BTK) başvurup, sözleşmenin yenilenmesini talep edebilecektir.
Bu durumda, BTK, talebi mevzuat ve BTK düzenlemeleri çerçevesinde değerlendirip sözleşme süresinin bitiminden 180 gün öncesine kadar yenileme isteğini karara bağlaması söz konusudur.
Sözleşme süresinin sona ermesi veya yenileme yapılmaması halinde, Türk Telekom, altyapı/sistemin işleyişini etkileyen tüm teçhizatı, bütün fonksiyonları ile çalışır vaziyette ve bu teçhizatın kurulu bulunduğu, kendi kullanımında olan taşınmazları BTK’ya veya BTK’nın göstereceği kuruluşa BEDELSİZ olarak devredecektir.
Tüm bu detayların ışığında TELKODER, Türk Telekom tarafından 30 Aralık 2022 tarihinde KAP’a yapılan açıklamanın, yenileme sürecinin başlatılması anlamına geldiğini, buna karşın, yenileme isteğinin kabulünün otomatik bir süreç olmayıp, sektördeki gelişmeler, ortaya çıkan durum, mevzuat ve BTK düzenlemeleri üzerinden yapılacak bir değerlendirme sonucunda, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile Anayasal esaslar dikkate alınarak bir karar verilmesi gerektiğini belirtirken, özelleştirme sürecinin başlangıcında olduğu gibi, imtiyazın devamına dair isteğin Rekabet Kurumu’ndan yasal bir görüş alınarak karara bağlanmasının bir zorunluluk olduğunu da hatırlattı. Ayrıca, Türk Telekom tarafından yapılan Sözleşme/imtiyazın yenilenmesi isteğinin değerlendirilmesi sırasında, çok büyük önem taşıyan sektörel gelişmelerin varlığının da mutlaka dikkate alınması gerektiğini belirtti.
TELKODER, mevcut yönetim ve üye yapısına bakılınca Türk Telekom’un başarısız özelleştirme deneyiminden sonra bugün itibarıyla yine bir devlet şirketine dönüştüğünü hatırlatıyor. Hisselerinin %86,68’i Varlık Fonu ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ait olan Türk Telekom’un yönetiminin de 5809 sayılı kanun ile sektörde politika belirleyici, düzenleyici, denetleyici olması öngörülen devlete bırakıldığının açıkça görülebileceğini belirtiliyor.
TELKODER, benzer bir durumun sektörün belirleyici büyüklükte olan diğer işletmecisi Turkcell için de geçerli olduğunu, özel şirket olarak kurulmasına rağmen, yabancı ve yerli ortaklar arasında yıllarca süren anlaşmazlıklar sonucunda, devletin Ziraat Bankası aracılığıyla yaptığı müdahaleyle Turkcell’in hisse ve yönetiminde ağırlığın devlete geçtiğini vurguladı.
5809 sayılı Kanun ile başlayan serbestleşme ve rekabet döneminin bugün geldiği noktada, sektörün en büyük iki işletmecisinin ortaklık yapısı ile karar mekanizmalarında Türkiye Varlık Fonu’nun çoğunluğa sahip olduğunu belirten TELKODER, sermayesinin tamamı kamuya ait olan Türksat ile birlikte düşünüldüğünde, kanun ile varılmak istenen hedefin çok tersi bir durumun ortaya çıktığını, ülkemiz elektronik haberleşme sektörünün, bir kez daha devlet ağırlıklı hale geldiğini önemle vurgulamak gerektiğini, bu fiili durumun, sektöre yeni işletmecilerin katılımını zorlaştırdığı gibi var olan alternatif işletmecilerin de ayakta kalabilmelerine imkan vermediğini, sektörde verimlilik, inovasyon, yeni yatırım ve altyapının geliştirilmesi gibi hedeflere, bu fiili durum nedeniyle ulaşılması imkansız hale geldiğini belirtti.
Hibya Haber Ajansı