Genellikle belirtileri 16 ie 30 yaşları arasında başlayan ancak nadir durumlarda çocuklarda da görülebilen, ciddi ve kronik bir hastalık olan şizofreni hakkında merak edilen tüm detayları haberimizde sizler için derledik. Şizofreni nedir? Belirtileri ve tedavisi…
Beynin kimyasal yapısında meydana gelen bozukluklar, genetik ve çevresel faktörlerin hastalığın gelişiminde rol oynadığı düşünülen şizofreni nedir? Belirtileri ve tedavisi ile ilgili bilinmesi gerekenler haberimizde…
ŞİZOFRENİ NEDİR?
Şizofreni; kişinin düşüncesini, hareketlerini, gerçeği algılamasını çarpıtan ve kişinin ilişkilerini bozan, ciddi beyinsel rahatsızlıktır.
ŞİZOFRENİ BELİRTİLERİ
Hastalığın başlangıç döneminde belirtiler hastanın gerçek ve gerçek dışı deneyimleri ayırt edemediği bölümlerle karakterize edilebilir. Herhangi bir hastalıkta olduğu gibi, semptomların şiddeti, süresi ve sıklığı değişebilir; bununla birlikte, şizofreni hastalarında şiddetli psikotik belirtilerin görülme sıklığı hastanın yaşamı boyunca azalma eğilimindedir.
Reçeteli ilaçları almamak, alkol veya uyuşturucu kullanmak ve stresli durumlar semptomları artırma eğilimindedir. Şizofrenide “pozitif” iyi anlamında kullanılmaz, sadece şizofreni rahatsızlığı olmayan insanlarda görülmeyen belirgin belirtiler anlamında kullanılır. Bu belirtilere bazen psikotik semptomlar da denir.
Bunlar;
Delüzyonlar: Gerçeğe dayanmayan, gerçeğe dayalı bilgilerle izah edilse bile kişinin vazgeçmeyi kabul etmediği garip inançlardır. Örneğin kişi başkalarının düşüncelerini duyabildiğini, kendisinin Tanrı veya şeytan olduğunu veya başkalarının kafasına düşünceler yerleştirdiğine inanabilir.
Halüsinasyonlar: Gerçekte olmayan şeyleri görmek, sesler duymak, garip kokular duymak, ağızda “tuhaf” tat hissi ve bedenine dokunan olmasa da temas hissi gibi gerçek dışı şeyler algılanır. Şizofreni hastalarında en yaygın olanı sesler duymaktır. Sesler kişinin davranışları hakkında yorumlar yapabilir, kişiyi taciz edebilir veya emirler verebilir.
Dezorganize belirtiler: Bu semptomlar kişinin net olarak düşünme ve doğru reaksiyon verme becerisinin olmamasını kapsar.
Dezorganize belirtilerinden bazıları:
– Kişinin iletişim kurmasını ve konuşmaya katılmasını zorlaştıran anlamsız kelimeler kullanması ve hiçbir anlamı olmayan cümleler kurması
– Çabucak bir düşünceden diğerine geçmek
– Yavaş hareket etmek
– Karar verme yetisinden yoksun olmak
– Aşırı fakat anlamsız şeyler yazmak
– Bazı şeyleri unutmak veya kaybetmek
– Daireler çizerek yürümek gibi tekrarlanan hareketler
– Günlük görüntü, ses ve duygulardan anlam çıkarmada problem yaşama
Negatif belirtiler: Negatif kelimesi şizofreni hastalarındaki belirli normal davranışların eksikliğini yansıtır.
Negatif semptomlar:
– Duygu ve duygu ifadesi eksikliği veya duruma uymayan duygular, düşünceler ve ruh hali (örneğin; bir şakaya gülmek yerine ağlamak)
– Aileden, arkadaşlardan ve sosyal aktivitelerden uzaklaşma
– Düşük enerji
– Motivasyon eksikliği
– Yaşamdan zevk almama ve yaşama karşı ilgi eksikliği
– Temizlik alışkanlıklarının kötü olması
– Okulda, işte ve diğer aktivitelerde problemler
– Dengesizlik (çok mutlu veya çok üzgün olmak veya ruh hali oynamaları)
– Katatoni (çok uzun bir süre kişinin aynı pozisyonda hareketsiz kalması
Semptomlar genellikle ilk yetişkinlikte görülür. Erkekler genellikle ergenlikte veya 20’li yaşların başlarında semptomlar yaşarlar ve kadınlar genellikle 20’li yaşlarında ve 30’lu yaşlarında belirtiler gösterir. Sorunlu ilişkiler, zayıf okul performansı ve azaltılmış motivasyon da dahil olmak üzere daha ince işaretler daha erken ortaya çıkabilir
ŞİZOFRENİ TEDAVİSİ
Tedavi, şizofreni hastalarının çoğunun son derece üretken ve faydalı bir hayat sürmelerine yardımcı olabilir. Diğer kronik hastalıklarda olduğu gibi, bazı hastalar son derece iyi performans gösterirken, diğerleri semptomatik olmaya devam eder ve destek ve yardıma ihtiyaç duyar.
Şizofreni semptomları kontrol edildikten sonra, insanların hastalığı yönetmesine ve yaşamlarını iyileştirmesine yardımcı olmak için çeşitli tedavi türleri devam edebilir. Terapi ve destek, insanların sosyal becerileri öğrenmelerine, stresle başa çıkmalarına, nüksün erken uyarı işaretlerini belirlemelerine ve remisyon sürelerini uzatmasına yardımcı olabilir. Şizofreni tipik olarak erken yetişkinlikte grev yaptığı için, bozukluğu olan bireyler genellikle yaşam yönetimi becerilerini geliştirmeye, mesleki veya eğitimsel eğitimi tamamlamaya ve bir işe sahip olmaya yardımcı olmak için rehabilitasyondan yararlanırlar. Örneğin, desteklenen istihdam programlarının şizofreni hastalarının kendi kendine yeterlilik kazanmalarına yardımcı olduğu bulunmuştur.