Salgının bilançosu: 3.6 milyon istihdam kaybı / Haberin Peşinde Urfa
DİSK-AR’ın hesaplamasına göre, salgının 6 çeyreklik döneminde ortalama istihdam kaybı oranı yüzde 13.2 ve istihdam kaybı sayısı ise 3 milyon 613 bin oldu. Türkiye’deki kaybın dünya ortalamasının oldukça üzerinde olduğu ifade edildi.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) istihdam kaybı metodunu Türkiye’ye uyarlayarak, salgın döneminde yaşanan istihdam kaybının bilançosunu ortaya çıkardı.
Buna göre, salgın döneminde eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybı ortalama 3 milyon 613 bin oldu. Salgın döneminde eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybı erkeklerde 12.4 olarak hesaplanırken, kadınlarda bu oranın yüzde 15.5 olduğu ifade edildi.
Covid-19 pandemisinin 2020’de tüm dünyada 255 milyon eşdeğer tam zamanlı
istihdam kaybı yarattığı bilgisi verilen raporda, Türkiye’deki eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybının, yüzde 8.8 olan dünya ortalamasının oldukça üzerinde gerçekleştiğine dikkat çekildi.
EN BÜYÜK KAYIP 2020’NİN 2. ÇEYREĞİNDE VERİLDİ
DİSK-AR’ın, Covid-19’un görülmeye başlamasından önceki çeyrek olan 2019 4. çeyreği baz alarak yaptığı ve mevsim etkisinden arındırılmış verilere dayalı hesaplamasına göre, eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybı sayısı 2020 1. çeyrekte 2 milyon 117 bin (yüzde 7.8) oldu.
Bunun 2020 2. çeyrekte 8 milyon 942 bin (yüzde 32.8), 2020 3. çeyrekte 3 milyon 307 bin (yüzde 12.1) ve 2020 4. çeyrekte 2 milyon 862 bin (yüzde 10.5) olduğu açıklanan DİSK-AR raporunda, “Böylece 2020 için eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybı 4 milyon 307 bin oldu. Salgının etkisinin en yoğun yaşadığı 2020 2. çeyrekte en büyük kayıp yaşandı” değerlendirmesinde bulunuldu.
Bu yılın ilk çeyreğinde ise ekonominin kısmen açılmasıyla çalışma süreleri yeniden arttığına dikkat çekilen raporda, “Böylece salgının 6 çeyreklik döneminde (2020 başı-2021 Haziran ayı) toplam istihdam kaybı oranı yüzde 13.2 ve sayısı ise 3 milyon 613 bin oldu” denildi.
“TÜİK ARTTI DESE DE AZALDI”
Hatırlanacağı üzere, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı işgücü verileri haziranda hem istihdamın arttığını hem de işgücünün gerilediğini göstermişti. TÜİK’e göre, haziranda ekonomide 602 bin istihdam artışı yaşanmıştı. Hizmet sektörünün toparlanma ayında istihdam artışında ilk sırada 296 bin ile sanayinin yer alması dikkat çekmişti.
DİSK-AR raporunda ise şu ifadelere yer verildi: “TÜİK’in salgının etkilerini dikkate almayan hesaplama yöntemine göre salgın döneminde işsizlik düşerken istihdamda da büyük artışlar yaşandı. Araştırmanın ortaya koyduğu sonuç 2020’de istihdamda yüzde 15.8 kayıp yaşandı bunun sayısal karşılığı ise 4.3 milyon oldu.
Tüm salgın dönemini dikkate alacak olursak ise eş değer istihdam kaybı oranı ise 13.2 ve eş değer istihdam kaybı toplamı ise 3.6 milyon oldu. Bunun anlamı salgın dönemdeki her bir dönemde 2019 yılının son çeyreğine göre ortalama 3.6 milyon kayıp yaşandı. Diğer bir anlatımda 3.6 milyon kişilik daha az çalışma söz konusu oldu. Gerçek istihdam bilançosu, günlük yaşamda hissedilen, çalışanlar tarafından hissedilen istihdam kaybı budur.”
KADIN İSTİHDAMINDA BÜYÜK KAYIP
İşgücü piyasalarında zaten var olan toplumsal cinsiyet eşitsizliği salgının etkisiyle daha da derinleşti.
Salgın döneminde tüm dünyada kadınların istihdam kayıpları erkeklerden daha fazla yaşanıyor. ILO’ya göre, Covid-19 nedeniyle kadınların istihdam kaybı 2020’de yüzde 5 iken erkeklerde yüzde 3.9.
DİSK-AR’a göre ise, salgının 2020-2021 döneminde ortalama eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybı erkeklerde yüzde 12.5 olurken kadınlarda yüzde 15.5 olarak gerçekleşti.
İŞBAŞINDA OLMAYANLARDA DEVASA ARTIŞ
Salgının istihdam üzerindeki etkisini ortaya koyan bir başka gösterge ise, işbaşında olmayanların sayısındaki artış oldu.
DİSK-AR’ın 2014 ve 2021 arasındaki 2. çeyrek dönemlerini esas alarak yaptığı hesaplamaya göre, 2014 2. çeyrekte işbaşında olmayanların oranı yüzde 4 iken ve bu oran yıllar boyunca yüzde 3-4 bandında seyrederken 2019 2. çeyrekte yüzde 6.2’ye yükseldi ve salgının etkisinin zirve yaptığı 2020 2. çeyrekte yüzde 21’e ulaştı.
İşbaşında olmayanların oranının 2021 2. çeyrekte ekonominin açılmasıyla yüzde 7.5’e gerilemesine rağmen, önceki dönem ortalamalarına göre oldukça yüksek durumda olduğu belirtilen raporda “Bu durum salgının istihdam üzerindeki olumsuz etkisinin 2021 2. çeyrekte de devam ettiğini gösteriyor” ifadelerine yer verildi.
DÜNYADAKİ İSTİHDAM KAYBI 255 MİLYON
Öte yandan, DİSK-AR raporunda, ILO’nun dünyadaki istihdam kaybına ilişkin verileri de paylaşıldı.
ILO’ya göre 2020’de, 2019 4. çeyreğe göre küresel olarak çalışma süreleri yüzde 8.8 azaldı ve 255 milyon istihdam kaybı yaşandı.
ILO, bu kaybın 2008-2009 ekonomik krizinin yaklaşık 4 katı düzeyinde olduğunu belirtiyor.
DİSK-AR raporunda bu konuya ilişkin şu ifadelere yer verildi: “2008-2009 ekonomik krizinin son derece büyük bir durgunluk ve iş kaybı yarattığı ve salgın öncesinde etkilerinin hâlâ sürdüğü düşünülecek olursa Covid-19 salgının yarattığı istihdam kaybının boyutları ve etkisi daha iyi anlaşılabilir.”
