Salgının Türkiye’de en etkili olduğu nisan, mayıs ve haziran aylarını kapsayan ikinci çeyrekte Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, son 11 yılın en iyi performansına imza attı ve yüzde 30 yükseldi. Bu dönemde Borsa İstanbul’da yabancı payı yüzde 65’ten yüzde 51’e gerilirken, mevduatta reel faizin eksiye düşmesiyle yerli yatırımcı borsaya rekor yeni girişe imza attı. Hem dünyada hem de Türkiye’de uzmanlar reel ekonomide hızlı bir toparlanma beklemiyor ancak borsalar reel ekonomiden ayrışmış durumda.
Corona virüsü salgını Türkiye dahil küresel ekonomiyi derinden sarsarken, hisse senedi piyasalarında farklı bir tablo ortaya çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, 2020’nin nisan, mayıs ve haziran aylarını kapsayan ikinci çeyrekte, yani Türkiye’de salgının en etkili olduğu dönemde yüzde 30’luk artışla 2009’dan bu yana en iyi çeyreklik performansına imza attı.
2019’u 114 bin 425 puanla kapatan BIST 100 endeksi, 22 Haziran’ı 115 bin 190 puanla kapatarak, 2020’de salgın kaynaklı yaşadığı tüm kayıpları geri almıştı. Bugün itibarıyla endeks 116 bin puan seviyelerinde hareket ediyor.
23 MART’TAN SONRA YÖNÜ YUKARI ÇEVİRDİ
Endeks, 21 Ocak’ta 123 bin seviyeleriyle rekor kırdıktan sonra salgının etkisiyle gerilemeye başlamış ve 23 Mart’ta 84 bin seviyelerini görmüştü. 21 Ocak ile 23 Mart kapanışları arasındaki fark, yüzde 31’e ulaşmıştı ancak sonrasında tablo tersine döndü.
Borsadaki yükselişte ekonominin V şeklinde hızla toparlanacağına dair iyimser beklentiler ve mevduatta reel faizin eksiye düşmesiyle alternatif getiri arayışına giren birikim sahiplerinin borsaya yönelmesi etkili oldu. Nitekim 2020’nin ilk yarısında borsada yatırımcı sayısındaki artış 375 bini aşarak rekor kırdı.
YABANCI KAÇTI, YERLİ GİRİŞİ ARTTI
Yerlinin artan ilgisine karşı, Borsa İstanbul’da yabancı kaçışı dikkat çekiyor. Yıl başında Borsa İstanbul’da yüzde 65’ler seviyesinde olan yabancı payı, 30 haziran itibarıyla yüzde 51,31 seviyesinde bulunuyor. 27 Aralık 2019’da 32,4 milyar dolar olan yabancıların hisse stoku, 12 Haziran itibarıyla 23,4 milyar dolara gerilemiş durumda.
Borsa İstanbul’da yabancı payı azaldı ancak yabancı borsalarda da reel ekonomilerdeki küçülmenin aksine iyimser hava akım. Birçok uzman, merkez bankalarının para musluklarını açmasının reel ekonomiye değil hisse senedi piyasalarına yaradığını ve aşırı iyimserlikle borsalarda balon oluştuğu uyarısında bulunuyor.
Nitekim, IMF, nisanda yüzde 3 olarak açıkladığı 2020 yılı için küresel ekonomideki küçülme tahminini, geçen hafta yüzde 4,9’a çekti.
IMF’NİN TAHMİNİ YÜZDE 5 KÜÇÜLME
Borsa İstanbul, V şeklinde toparlandı ancak ekonominin aynı şekilde toparlanması beklenmiyor. TÜİK verilerine göre, 2017’de yüzde 7,4 büyüyen Türkiye ekonomisi, Ağustos 2018’de yaşanan kur şokunun tetiklemesiyle ekonomik krize girdi ve büyüme oranı 2018’de yüzde 2,6’ya, 2019’da yüzde 0,9’a geriledi.
Salgın öncesinde hükümetin 2020 için resmi büyüme hedefi yüzde 5’ti ancak salgın tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de planları alt üst etti. Nitekim, Uluslararası Para Fonu (IMF), Türkiye ekonomisinin salgın etkisiyle 2020’de yüzde 5 küçüleceği tahminini açıkladı. Fon, küresel ekonomi için de yüzde 4,9 küçülme öngörüyor.
TÜİK, 2020’nin ilk çeyreği için yıllık bazda yüzde 4,5’lik büyüme açıkladı ancak ikinci çeyrekte tarihi bir küçülme bekleniyor. Örneğin, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) 20 Haziran’da yayımladığı raporda, ikinci çeyrekte ekonomide yıllık bazda yüzde 7,5 küçülme öngörüsü yer aldı.
