Prof. Dr. Erdem Yeşilada, bal ve propolisin bağılşıklık sistemine olan etkileri ile ilgili önemli bilgiler verdi. Propolis tüketimi konusunda dikkat edilmesi gereken noktalara da değinen Prof. Dr. Yeşilada, çocukların kullanımı konusunda uyarılarda bulundu.
Corona virüsü salgınından itibaren bağışıklık sisteminin önemi bir kez daha vurgulanıyor. Peki bal ve propolis bağışıklık sisteminin güçlenmesinde ne kadar etkili? Prof. Dr. Erdem Yeşilada cevapladı…
Bağışıklık sisteminin güçlü olması neden önemli?
Bağışıklık sistemi vücudumuzu hastalıklara karşı korur, mevcut hastalıklarla ise savaşır. Bağışıklık sistemimiz güçlü olmadığında vücudumuz mikroplara, bakterilere karşı direnemez ve daha kolay hasta oluruz.
Bal ve propolisin bağışıklık sistemine etkisi nedir? Corona virüsü gibi viral etkenlere bağlı enfeksiyonlarda nasıl bir etkisi var?
Güçlü bir antioksidan olan bal; vitamin ve mineraller, organik asitler, enzimler, flavonoidler, polifenoller ve fenoller gibi farklı bileşenler içeriyor. Balda bulunan fenolik maddeler bağışıklık sisteminin güçlü olmasına destek oluyor.
Propolis, bakteri ve virüs enfeksiyonlarına karşı ve antioksidatif özellikleri sayesinde bağışıklık sistemini destekliyor. Ayrıca propolis mikropları öldürücü, vücudun savunma elemanlarını uyarıcı etkileri ile soğuk algınlığından tutun kanserlere kadar geniş bir biyolojik etki yelpazesinde çocuk, yetişkin ve ileri yaşlarda koruyucu olarak etkisi biliniyor.
Propolis (kafeik asit fenetil esteri taşıyan, özel yöntemle ekstrakte edilmiş su bazlı özütler olmalı) tercihen portakal suyu içerisine ilave edilerek içilmeli. Bu suretle bağışıklık sistemi desteklenirken, bağışıklık sistemi için yararlı olan moleküllerin salgılanmasını sağlandığı da bilimsel araştırmalarla gösterilmiştir.
Bal ve propolis kullanırken, etkisini kaybettiren en sık yapılan hatalar nelerdir?
Balın etkinliğini kaybettiren en önemli hususların başında doğrudan güneş ışınları altında tutulması geliyor. Balın çay içerisine yani sıcak suya ilave edilmesiyle etkisini kaybettiği düşüncesi tamamen yanlıştır. Balın etkilerinden sorumlu olan fenolik maddeler ısıya dayanıklıdır. Ancak kavrulursa bozulmaya uğrar. Yine “Balın içerisine metal kaşık sokulmaz” inanışı da yanlıştır. Çelik kaşıklarla balın hiçbir etkileşimi söz konusu olamaz.
Propolis, kovanı dış etkenlerden korumak ve kovandaki çatlakları onarmak amacıyla işçi arılar tarafından çevredeki ağaçların reçine, zamk, mum gibi salgılarından üretilmektedir. Bu nedenle yapısında yüzde 80-85 gibi büyük bir kısmı, reçine ve mumlardan ibarettir. Bu bakımdan propolisin içerisindeki etkili bileşenlerin çözücü yardımıyla ayrıştırılması gerekir.
Çözücü olarak su kullanıldığında etkili olan bileşenlerin önemli bir kısmı suya geçemeyecektir. Etil alkol veya propilen glikol gibi alkoller ile muamele edilmesi durumunda ise alkollerin gerek çocuklar ve gerekse yetişkinler için taşıdığı risk dolayısıyla sınır değerleri bulunmaktadır. Ancak uygulanan özel yöntemlerle alkollü çözücüler kullanılmadan etken maddesi yüksek ve suda kolaylıkla çözünebilen su bazlı propolis ürünleri hazırlanabilmektedir.
Kimler bal ve propolis kullanmamalı ya da tüketirken dikkatli olmalı?
Balı, arı ürünlerine alerjisi olanlar ve 1 yaşından küçük bebekler tüketmemeli. Propolisi ise düşük tansiyon sorunu olan, organ transplantasyonu geçirmiş, propolise karşı alerjisi, propolis intoleransı veya kan pıhtılaşma sorunu olanlar dışında 4 yaşından büyük olan herkes rahatlıkla kullanabilir.
Ancak hem bal hem de propolis alırken analiz edilmiş ve ambalajlı ürünler tercih edilmeli. Glikol dahil hiçbir alkol içermeyen, suda tamamen çözünen, saf ve sudan oluşan standardize propolisin antioksidan kapasitesinin ve toplam fenolik madde miktarının diğer propolislere göre daha yüksek olduğu unutulmamalı.
Ayrıca propoliste etil alkol veya alkol türevi olan propilen glikol gibi çözücülerin kullanılması durumunda, günlük kullanım miktarlarına dikkat etmek gerekir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından propilen glikol’ün günlük kullanım miktarı kilo başına 25 mg. ile sınırlandırılmıştır.
Bunun yanı sıra farklı bilimsel araştırmalar bu gibi çözücülerin özellikle çocuklarda kullanılmasının sakıncalı olduğunu ortaya koymuştur. Özel teknolojiyle saf propolisin su içinde çözündürülmesiyle elde edilen ürünler ise hem yetişkinler hem de çocuklar da güvenle kullanılmaktadır.
