Plevral Effüzyon Nedir? / Haberin Peşinde Urfa
Göğüs Hastalıkları için bilgi mi arıyorsunuz? Plevral Effüzyon Nedir? makalesine göz atın ve Göğüs Hastalıkları hakkında daha fazla bilgi edinin
Plevral effüzyon nedir?
Plevral effüzyon (PE) akciğer zarları (plevra) arasında sıvı toplanmasıdır. Akciğerleri saran iki zar vardır. Akciğerin hemen dışında olan zara visseral plevra, bunun dışında göğüs kafesinin hemen altında olan zara paryetal plevra denir. Her iki plevra arasında kalan kısma plevral boşluk denir. Plevral boşlukta fizyolojik olarak kabul edilen, çok az miktarda sıvı vardır. Bu sıvı nefes alıp verirken plevral yüzeyler arasındaki sürtünmeyi azaltır. Plevral boşlukta bulunan sıvının dinamik bir özelliği vardır. Bir yandan plevral boşluğa sıvı geçişi olurken, bir yandan da plevral boşluktan sıvı emilimi olur. Hem sıvı salınımı hem de sıvı emilimi başlıca paryetal plevrada olur.
Plevral effüzyon nasıl oluşur?
Plevral boşluktaki bulanan sıvının dengesinde (salınım ya da emilimde ya da her ikisinde) bir sorun oluşması sonrasında plevral boşlukta sıvı toplanır. Plevral boşlukta sıvı oluşmasının nedenleri başlıca şunlardır;
1-Plevranın kendi hastalıkları
2-Plevral boşluktaki sıvı ile plevral damarlarda bulunan kan arasında basınç değişiklerinin oluşması
3-Lenfatik drenajdaki bozulmalar
Plevra hastalıklarına bağlı gelişen PE’ye örnek olarak; tüberküloza bağlı olarak gelişen PE (tüberküloz plörezisi), plevraya kanser metastazı sonrası oluşan sıvı (malign plevral efüzyon), pnömoniye (zatürre) eşlik eden plevral effüzyon (parapnömonik PE) verilebilir.
Basınç değişiklikleri sonrası oluşan PE’ye örnek olarak; konjestif kalp yetmezliğinde (KKY) görülen PE ve (karaciğer sirozunda oluşan) hipoalbuminemide (kanda albumin düşüklüğü) görülen PE verilebilir.
Lenfatik drenaj bozukluğuna bağlı gelişen PE’ye örnek olarak; mediasteni (sağ ve sol akciğer arasında bulunan anatomik bölge) tutan lenfomalara bağlı oluşan PE verilebilir. Bundan başka plevranın kendi hastalıklarında (örneğin tüberküloz plörezisinde) plevrada bulunan lenfatik stomatalardaki (gözenek) tıkanma da PE oluşumuna katkıda bulunur.
Plevral effüzyonun belirtileri nelerdir?
PE’li hastalarda en sık görülen belirtiler göğüs ağrısı, nefes darlığı ve öksürüktür. Ağrı PE olan tarafta olur. Bu ağrı genellikle nefes alırken bıçak saplanır gibi olan batıcı tarzda bir ağrıdır. Bu ağrıya plöretik göğüs ağrısı (pleuritic chest pain) denir. Ağrı sıvı oluşurken ya da sıvı azalırken belirgindir, sıvının artmasıyla birlikte ağrı azalır. Plevra sıvısının fazla olduğu durumlarda nefes darlığı olabilir. PE’ye eşlik eden öksürük genellikle hafif ya da orta şiddettedir, (derin) nefes almakla ortaya çıkabilir.Bundan başka yukarıdaki belirtilere ek olarak PE’nin sebebine bağlı belirtiler olabilir. Öneğin; parapnömonik PE’lerde ateş, halsizlik, kırgınlık, bitkinlik ve genel durum bozukluğu olabilir. Yine tüberküloz plörezisinde ateş, halsizlik, gece terlemesi ve kilo kaybı olabilir. KKY’de nefes darlığı, yatar pozisyonda nefes darlığı (ortopne), köpüklü balgam, çarpıntı ve bacaklarda ödem (pretibial ödem) olabilir.
Plevral effüzyon nasıl saptanır?
Akciğer grafisi ile PE’lerin önemli bir kısmı saptanabilir. Sıvı miktarı az ise ya da PE sub-pulmonik (akciğerin altında) ise akciğer grafisinde PE saptanmayabilir. Böyle durumlarda toraks BT ya da ultrasonografi ile PE ortaya konabilir.
Plevral effüzyonun tedavisi var mıdır?
PE’nin tedavisi, PE’ye neden olan hastalıkla çok yakın ilişkilidir. PE birçok hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir, o nedenle PE saptanan bir hastada PE’nin nedeni mutlaka belirlenmelidir.
Örneğin tüberküloz plörezisinde tedavi, en az 6 ay süren antitüberküloz ilaç tedavisidir.
Plevral effüzyonun sebebi nasıl araştırılır?
Genellikle ultrasonografi eşliğinde torasentez (plevral boşluktan sıvı alınması) yapılır. Alınan sıvı biyokimyasal olarak incelenir. Plevral sıvının biyokimyasal incelemesinden sonra, gerekli görülen olgularda sitolojik ya da mikrobiyolojik olarak inceleme yapılır. Yine gerekli görülen olgularda paryetal plevradan biyopsi alınır ve histopatolojik olarak inceleme yapılır.
Plevral effüzyonun tedavisi nasıldır?
PE olan bir hastada, PE nedeni belirlendikten sonra altta yatan hastalığa göre tedavi edilir.
Torasentez endikasyonu olan parapnömonik PE’li hastalarda, hastanın tedavisi, torasentez ile alınan plevra sıvısı sonuçları göz önünde bulundurularak planlanır.
Yukarıda bahsedildiği gibi tüberküloz plörezisi, en az 6 ay süren antitüberküloz ilaç tedavisi ile tedavi edilir.
PE’ye neden olan bazı hastalıkların tedavisi olmayabilir. Örneğin plevraya kanser metastazı sonrası oluşan PE (malign PE) genellikle ilerlemiş kanser olgularında olur. Bu tür olguların tedavisi genellikle palyatiftir; hastalık semptomlarını, özellikle nefes darlığını azaltmak ve yaşam kalitesini artırmaya yöneliktir. Gerekli görülen olgularda, plöredezis adı verilen bir işlemle, sıvı toplanmasını önlemek için plevral membranlar yapıştırılır.
