Para musluğu kısıldı ama kurdaki ateş düşmedi / Haberin Peşinde Urfa
TL’deki değer kaybının önüne geçmek için Merkez Bankası bir ayda 200 baz puanın üzerinde örtülü faiz artışına gitti. İhtiyaç kredisi ortalama faizleri bir ayda 700 baz puana yakın arttı. Konut kredisinde hem faizler yükseldi hem yeni krediler azaldı. Buna rağmen kur, enflasyon ve dış ticaret açığında henüz soğuma yaşanmadı. Dolar/TL bu hafta 7,45 ile rekor tazeledi. Dün BDDK, kredi artış hızını azaltmak üzere tüketici kredilerinde vade sınırını 60 aydan 36 aya indirdi.
Pandemi döneminde yaşanan kredi patlaması, enflasyon, cari açık ve döviz kurunu sıçrattı. Bunun üzerine Ankara’dan ekonomiyi soğutacak önlemler gelmeye başladı. Atılan adımlara rağmen enflasyon, dış ticaret açığı ve döviz kurunda henüz bir soğuma gözlenmiyor.
Politika faizini yüzde 8,25’te sabit bırakan Merkez Bankası (TCMB) örtülü faiz artışı adımları atmaya bu hafta da devam etti.
MERKEZ VE BANKALAR FAİZİ ARTIRIYOR
TCMB’nin piyasaya sağladığı ortalama fonlama faizi 16 Temmuz’da politika faizinin 90 baz puan altına yani %7.34’e kadar gerilemişti. Ancak 1 hafta vadeli repo ihalelerini durduran banka, diğer fonlama kanallarını kullanarak ortalama fonlama faizini dün itibarıyla % 10,14 seviyesine kadar yükseltti.
TCMB’nin örtülü faiz artırmasına paralel olarak, bankalar da kredi faizlerini hızla yükseltti. 24 Nisan’da yüzde 8,27’ye kadar gerileyen ortalama ihtiyaç kredisi faizleri, 28 Ağustos ile biten haftada ortalama yüzde 18,06 oldu.
26 Haziran’da yüzde 9,01’e kadar gerileyen ortalama konut kredisi faizleri de 28 Ağustos haftasında ortalama yüzde 13,31’e yükseldi.
24 Nisan haftasında yüzde 8,45’e kadar gerileyen ortalama tüketici kredisi faizleri de 28 Ağustos haftasında yüzde 16,57’ye ulaştı. Taşıt kredilerinde de 12 Haziran haftasında yüzde 11,20’ye kadar gerileyen ortalama faizler, 28 Ağustos’ta yüzde 15,60’a yükseldi.
PARA MUSLUKLARI KISILIYOR
Sene başından bu yana 520 milyar TL ile rekor düzeyde artan para arzı, 14 Ağustos haftasında düşüşe geçti. 25 gelişen ülkede yılbaşından bu yana para arzı ortalama yüzde 10 artarken Türkiye’de bu oran yüzde 68’le rekor seviyeye yükselmiş ve Türkiye açık ara farkla ilk sırayı almıştı.
TCMB verilerine göre, M1 para arzı, yani dolaşımdaki para ve bankalardaki vadeli mevduatın toplamından banka kasalarında bekleyen nakit paranın çıkarılmasıyla elde edilen rakam, 7 Ağustos’ta 1 trilyon 223 milyar TL ile zirveye ulaşmıştı. 7-28 Ağustos döneminde ise 11 milyar TL azaldı.
KREDİLERDE FRENE BASILIYOR
Kredi hacmi artışında hız azaldı ama yine de yüksek seyir devam ediyor. 21-28 Ağustos döneminde bankaların TL kredi hacmi 15,2 milyar TL arttı. Bu dönemde tüketici kredilerinde artış 3,8 milyar TL oldu. Tüketici kredileri kalemi altında olan konut kredilerinde artış ise 1,5 milyar TL’de kaldı.
Son olarak dün Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), tüketici kredilerine ilişkin genel vade sınırını 60 aydan 36 aya indirdi.
DOLARDA YENİ REKOR GELDİ
Atılan adımlara rağmen dolar/TL bu hafta 7,4592 ile tüm zamanların rekorunu kırdı.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre, ağustosta geçen yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 5,74 gerilerken, ithalat yüzde 20,64 arttı. Dış ticaret açığı da bu dönemde yüzde 169,66 artışla 6,3 milyar dolar ulaştı. Ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre dış ticaret açığı yüzde 69,37 artışla 32,9 milyar dolara yükseldi.
Ağustosta enflasyon da yüzde 11,77 ile yüksek seyrini korudu. Ekonomistler, kur artışının önümüzdeki aylarda etkisini daha fazla göstermesiyle yıl sonunda enflasyonun yüzde 12’nin üzerinde gelmesini bekliyor.
