Restoranların, kafelerin, sinemaların, AVM’lerin pandemi gerekçesiyle büyük ölçüde kapalı olduğu mart, nisan ve mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre 1,5 milyon kişi hizmet sektöründe işinden oldu. İşten çıkarma 17 Nisan tarihinde üç ay süre ile yasaklanmıştı. İşten çıkarılanların büyük bir bölümünün kaçak çalıştırıldığı düşünülüyor. Nisan döneminde istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 491 bin, sanayi sektöründe 209 bin, inşaat sektöründe 361 bin azaldı.
İşsizlik Nisan döneminde bir önceki yıla göre 0.2 puan azalışla %12.8’e gerilerken işgücüne katılım ise Şubat 2013’ten beri en düşük seviye olan %47.2’e geriledi.
İşten çıkarılmanın yasaklanması başta olmak üzere hükümetin istihdamı destekleme adımları ve nedeniyle manşet işsiz oranı ekonomistlere göre yaşananları bu dönemde tam olarak yansıtamıyor. Verinin ayrıntılarına bakıldığında ise sadece Nisan döneminde hizmet sektöründe yaşanan 1.5 milyon istihdam kaybı öne çıkıyor. 17 Nisan’da işten çıkarma yasağı ilan edildiği için işine son verilen insanların büyük bir bölümünün kayıt dışı çalıştığı tahmin ediliyor.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALAMIYORLAR
Nisan 2019’da 9 milyon 642 bin olan kayıt dışı istihdam, Nisan 2020 döneminde 7 milyon 347 bine geriledi. Bir yıldaki düşüş 2 milyon 295 bin oldu.
‘İŞGÜCÜNE KATILIM 8 YIL ÖNCESİNE GERİLEDİ’
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi tarafından yayımlanan “İşgücüne katılım 8 yıl, istihdama katılım 10 yıl öncesine geriledi” başlıklı notta ise şöyle denildi:
“Sonuç olarak kurumsal olmayan çalışabilir nüfus artmaya devam ederken (mevsimsellikten arındırılmış) işgücüne katılım oranı Ağustos 2012’de gördüğü seviye olan %47.5’e, istihdam oranı ise Mart 2010’da gördüğü %41 seviyesine gerilemiştir. Son bir yılda işgücüne katılım oranındaki kayıp 5.7 yüzde puan olarak gerçekleşirken son bir yılda istihdam oranında gerçekleşen kayıp 4.8 yüzde puandır.”
İŞTEN ÇIKARMA ÜÇ AY YASAKLANMIŞTI
Hükümet Nisan ayı ortasında 3 ay süre ile işten çıkarmaları yasaklamıştı. corona virüsünün ekonomide yaratacağı tahribatı gidermek için birçok adım atılmıştı. Bu adımların başında işsizlik maaşı, kısa çalışma ödeneği ve işten çıkarma yerine ücretsiz izin uygulaması yapılması yönündeki yönlendirmeler geliyor. Bu adımların önemli bir bölümü İşsizlik Sigortası Fonu’ndan finanse ediliyor.
Bu adımlar, işgücüne katılımdaki sert düşüş nedeniyle manşet işsizlik oranı %12.8’e gerilemesine karşın ekonoistlere göre verinin alt kalemleri corona virüsünün istihdam piyasasına etkisini daha belirgin yansıtıyor.
TÜİK verilerine göre işgücü 2020 yılı Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık 3 milyon kişi azalarak 29.4 milyon kişiye geriledi. İşgücü geçen yıl 33 milyonun üzerindeydi.
‘TEŞVİKLERİN ETKİSİYLE DÜŞÜK KALIYOR’
“İşsizlik oranı teşviklerin etkisiyle düşük kalıyor” diyen Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, “Şu anda birçoğu ücretsiz izne çıkarılmış olan ve pratikte çalışmayan kişilerin işsiz tanımına girmiyor olması nedeniyle, resmi olarak işsiz sayılanların ve çalışmayanların arasındaki fark açıktır” dedi ve ekledi:
“Haziran sonu itibariyle kısa çalışma ödeneği ve işten çıkarma yasağı gibi desteklerin 1 ay daha uzatıldığını görmekteyiz. Teşviklerin süresinin ihtiyaç duyulursa ilave bir şekilde uzatılması, işgücü piyasasındaki gerçek etkilerin görülmesini de daha sonraya bırakacaktır. Pandemi dönemi sonrasında bile şirketlerin yeni yatırım ve istihdam yaratma anlamında eskiye göre daha yavaş kalacak olması durumu söz konusu olacaktır. Bu özellikle işgücüne katılımı ve yeni iş pozisyonları açılmasını sınırlayabilir”
TÜİK verilerine göre Nisan döneminde istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 491,000, sanayi sektöründe 209,000, inşaat sektöründe 361,000, hizmet sektöründe ise 1.5 milyon kişi azaldı. Tarım dışı işsizlik oranı ise bir önceki yıla göre 0.1 puanlık azalış ile %14.9 oldu.
Verilere göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı Nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 427,000 kişi azalarak 3.775 milyon oldu. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.2 puanlık artışla %24.4 oldu. (REUTERS-SOZCU.COM.TR)
