Pandemi kahve tüketimini nasıl etkiledi? / Haberin Peşinde Urfa
Pandeminin vurduğu yerlerin başında kafeler geldi. Birçok kafe kapandı, binlerce kişi işsiz kaldı. Ama Türkiye’de kahve tüketimi şaşırttı. Dünyada ise Starbucks krizi fırsata çevirme hazırlığında…
Corona virüsü salgınının en çok etkilediği sektörlerden biri de kahve oldu. Hükümetlerin salgını önlemek için aldığı önlemlerde ilk sıralarda hep kafelere dönük sınırlamalar yer aldı.
Uzun süre sadece al git (take away) hizmeti verebilen kafelerin bir kısmı, zarar ederek kapanmak zorunda kaldı. Kafelerde çalışan on binlerce kişi ya işsiz kaldı ya da asgari ücretin çok altındaki kısa çalışma veya ücretsiz izin ödemeleriyle yaşamak zorunda bırakıldı.
Sosyal mesafe kuralları gereği masalar ve müşteriler arasına belirli bir mesafe zorunluluğuyla hizmet izni verildiği dönemlerde de müşteri sayıları, normal dönemin gerisinde kaldı.
Buna ofislerin belirgin şekilde boşalması da eklenince, kafelerde ve genel olarak ev dışında kahve tüketimi azaldı. Evde tüketim ise arttı.
Evde tüketimin artığını, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) kahve ve kahve makinesi ithalatı verileri de ortaya koyuyor.
TÜRKİYE’NİN KAHVE TÜKETİMİ AZALMADI
Kahve Türkiye’de üretilmiyor, dolayısıyla tamamı yurt dışından ithal ediliyor. Türkiye’de son yıllarda kahve tüketim miktarı ve kafe sayıları hızla artıyor.
2014’te 33,9 bin ton olan Türkiye’nin toplam kahve ithalatı, 2019’da 73,5 bin tona kadar yükseldi.
2019’un ilk 10 ayında 61,6 bin ton olan tüketim, 2020’nin aynı döneminde kafelerin ve ofislerin sınırlı hizmet vermelerine rağmen çok az düşüşle 60,4 bin ton oldu.
Bu yılın ilk 10 ayında, Türkiye’ye gelen turist sayısının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 72 düştüğü göz önüne alınırsa, vatandaşların kahve tüketiminin pandemiye rağmen düşmediği söylenebilir.
EVDE TÜKETİMLE KAHVE MAKİNESİ İTHALATI PATLADI
Evde kahve tüketiminin arttığına işaret eden bir başka veri de, kahve makinesi ithalatı verisi.
TÜİK verilerine göre, Türkiye’nin kahve makinesi (sadece kahve yapmaya mahsus elektrotermik cihazlar; evde kullanıma mahsus) ithalatı arttı. 2019’un ilk 10 ayında 155 bin kahve makinesi ithal edilirken, 2020’nin aynı döneminde bu sayı 251 bine fırladı.
Yurt içinde de kahve makinesi üretiliyor ancak ithalat verileri de eğilimi yansıtıyor.
Starbucks’ın hisse değeri, pandemiye rağmen yıl başına göre yüzde 13 yükseldi.
STARBUCKS KRİZİ FIRSATA ÇEVİRMEYİ HEDEFLİYOR
Kahve denilince akla, uluslararası kahve zincirleri ve bunların en büyüğü Starbucks da geliyor. Dünya genelinde yaklaşık 33 bin şubeye sahip olan Starbucks’ın en çok şubeye sahip olduğu ülkelerden biri de Türkiye. Statista’nın Eylül 2019 tarihli verilerine göre şirketin Türkiye’de 490 adet şubesi var.
Starbucks’ın toplam geliri, nisan, mayıs ve haziran aylarını kapsayan salgın dönemde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 38 düşüşle 4,2 milyar dolara geriledi. 2019’un nisan, mayıs, haziran döneminde 1,1 milyar dolar konsolide faaliyet kârı elde eden şirket, 2020’nin ayı deminde 704 milyon dolar zarar etti.
Bu duruma rağmen, Starbucks’ın CEO’su Kevin Johnson, hızlı toparlanma ve pazar payını artırma konusunda iddialı.
Dünyada en çok Starbucks şubesi ABD ve Çin’de yer alıyor. Türkiye ise, 490 şubeyle kıta Avrupasında ilk sırada yer alıyor.
“KÜÇÜK KAFELERİN KAPANMASINDAN FAYDALANACAK”
Nitekim, Euromonitor tahminlerine göre, ABD’de bu yıl yaklaşık 2000 kafenin kapanması beklenirken, Starbucks yüzlerce yeni şube açtı.
Starbucks’ın ABD’de Nasdaq borsasında işlem gören hisselerinin değeri de, yıl başındaki değerinin yüzde 13 üzerinde. Pandemi şokuyla 20 Mart’ta 58 dolara kadar gerileyen hisse fiyatı, dün 103 dolardı. Marttaki dip noktaya göre artış oranı yüzde 80’i buldu. Şirketin piyasa değeri de 119 milyar dolara ulaşmış durumda.
Çin’de 4700’den fazla şubesi bulunan Starbucks, bu ülkede hızlı büyümeye devam etmeyi planlıyor. Şirket ayrıca, bu ülkede yılın son çeyreğinde satışların normale dönmesini bekliyor.
Financial Times’a konuşan Johnson, Ekim 2020-Eylül 2021 döneminde toplamda 2 bin 150 yeni şube açmayı planladıklarını, 1050 şubeyi ise kapacaklarını dile getirdi. Şirket, Çin’de hızlı büyümeye devam edecek.
Morningstar stratejisti RJ Hottovy, “Daha küçük zincirler ve kafeler Starbucks’ın sahip olduğu bilançoya sahip değil. Gelecekte çok daha az kafe olacak ve Starbucks bu durumdan faydalanmayı planlıyor” diyerek Starbucks’ın tekel pozisyonunu güçlendirme olasılığına işaret etti.
