Dünyayı etkisi altına alan ve içinde olduğumuz süreçte ‘normalleşme’ dönemini yaşadığımız Covid-19 salgını; tekstilden hizmete, spor endüstrisinden otomotive kadar birçok sektörü direkt olarak etkiledi. Yeni ve 2. el otomobil fiyatlarındaki artış, normalleşme sürecinde toplu taşıma kullanmak istemeyen tüketiciyi çok düşündürecek gibi… Peki satın almanın alternatifi olan kiralama da işler nasıl, Covid-19 kiralama sektörünü nasıl etkiledi? Ben de bu etkiyi sektördeki yöneticilere sordum…
Ülkemizde mart ayının ortasından itibaren etkisi artıran, ekonomiyi ve hayatımızın işleyişini ilk elden etkileyen Corona virüsü salgını normalleşme süreciyle devam ediyor.
Nisan ayı boyunca salgının yayılmasını engellemek ve salgını kontrol altına almak için uygulanan yasaklar bazı sektörleri kökünden etkiledi. Nisan ayında otomobil satışlarındaki gerileme bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15 azalırken, Ocak-Nisan döneminde bir önceki yıla göre artış söz konusu.
Sıfır km otomobil satışlarındaki azalma bu şekildeyken ikinci elde de hareketlilik olsa da bir önceki yıla göre toplam satışlarda azalmalar söz konusu. Yeni otomobil üretimlerindeki gecikmeler, yaşanılan süreçten etkilenen değişken döviz kurları ve tüketicinin harcama eğilimlerindeki farklılaşma bu sürecin en çok öne çıkan durumları olarak göze çarpıyor.
TOPLU TAŞIMA MI, BİREYSEL ARAÇ MI, KİRALAMA MI?
Corona virüsü salgını sebebiyle işe gitmek veya seyahat etmek zorunda olan tüketicilerin de kafaları şu dönemlerde çok karışık. Konuşma fırsatı bulduğum herkes sürecin sonunu tahmin edememekten şikayetçi. Bu dönemde işe gitmek zorunda kalan tüketicilerin otomobil satın almaya yöneleceği tahmin ediliyor.
Bu tahmini ve süreçten etkilenen, yükselen otomobil fiyatlarını birleştirdiğimizde ise ortaya “Toplu taşıma mı, bireysel otomobil mi, kiralama mı?” sorusu çıkıyor. Önümüzdeki günlerde tüketicilerin bireysel seyahat sorunlarını toplu taşımadan uzaklaşarak çözmeleri bekleniyor.
Peki bireysel araç kiralama gerçekten tüketici açısından bir çözüm olabilir mi ya da şu anda bireysel araç kiralamada durum nasıl? Aslında merak ettiğimiz konu “Corona virüsü salgını bireysel araç kiralama sektörünü nasıl etkiledi?” sorusuyla özetlenebilir. Ben de bu soruyu araç kiralama sektörü yöneticilerine sordum.
TOKKDER BAŞKANI İNAN EKİCİ: SEKTÖRÜMÜZ OLUMSUZ ETKİLENDİ!
Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Başkanı İnan Ekici, “Otomotivden tekstile, turizmden taşımacılığa, enerjiden bankacılığa, restoran işletmeciliğinden spor organizasyonlarına kadar birçok sektör, salgının sonuçları ile mücadele etmek durumunda kalıyor. Bu süreçte, mobilite ihtiyacının azalmasıyla sektörümüz de olumsuz etkilenen sektörler arasında yer alıyor.” dedi.
Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Başkanı İnan Ekici
Ayrıca Ekici, “Operasyonel araç kiralama sektörü olarak 2020 yılının ilk çeyreğinde, 1,3 milyar TL’lik bir yatırım gerçekleştirdik. 2019’un ilk çeyreğinde bu rakam 800 milyon TL idi. Corona virüsünün etkisi olmasaydı aynı hızda yatırımlara devam edecektik.” diye devam etti.
Ekici, “İçinde bulunduğumuz dönemde, araçları kullanan bireyler toplu taşıma kullanmak istemediklerinden ötürü araçları bırakmak istemiyor. Şirketler ise, faizin düştüğü dönemlerde çok uygun fiyata kiralamış oldukları bu araçları, işlerinde yaşanan daralmanın geçici bir durum olduğu öngörüsüyle, sözleşme sürelerinin bitmesine rağmen bırakmıyor.” diye belirtti.
HAVAALANLARINDA KAYIP YÜZDE 90!
Ekici havaalanlarındaki durumunun önemine işaret ederek, “Günlük araç kiralama sektörünün iş hacminin yüzde 30’luk kısmını yabancı turistler veya yabancı iş adamlarının yaptığı kiralamalar oluşturuyor. Uçuşların neredeyse tamamen durmasından ötürü havalimanı ofislerinden yapılan araç kiralamalarında yüzde 90-95 seviyesinde düşüş var. Öte yandan, müşterilerimizin toplu taşıma yerine araç kiralamaya yönelmesinden dolayı şehir ofislerindeki kiralamalarda geçtiğimiz dönemlere göre az da olsa bir artış yaşanıyor. Özellikle 15-20 günlük ve aylık kiralamalara bir talep olduğunu görüyoruz.” dedi.
TOKKDER Başkanı İnan Ekici, “Mevcut durumda günlük araç kiralama iş hacmi Nisan ayında yüzde 50-60 daralmış durumda. Amerika ve Avrupa’da ise kısa süreli kiralama taleplerinde yüzde 80 seviyelerinde düşüşler yaşanıyor.” diye de ekledi.
SALGIN SONRASINDA TALEP ARTACAK
AĞUSTOS, EYLÜL GİBİ NORMALE DÖNEBİLİRİZ…
Ekici, “Genel olarak, Haziran ayı itibarıyla iyileşmenin başlayacağı ve Ağustos-Eylül gibi de normale dönüşün gerçekleşeceği öngörüsüne sahibiz.” dedi ve “Günlük araç kiralama sektörü özelinde konuşmak gerekirse; sektörün iş hacmi nisan ayında yüzde 50-60 daralmış durumda. Salgının devam etmesi durumunda, bu daralmanın daha da artacağı endişesini taşıyoruz. Özellikle yüksek sezondaki turizm beklentisinin Covid-19 etkisi ile ciddi oranda düşmüş olması ve günlük araç kiralama sektörünün senelik cirosunu ağırlıklı olarak yüksek sezonda gerçekleştirmesi nedeni ile bir önceki yıla göre daralma ile karşı karşıya olduğumuzu düşünüyorum.” diye ekledi.
HAZİRAN İÇİN ALINAN KİRALAMA REZERVASYONLARI NASIL?
Ramazan Bayramı’nda uygulanan sokağa çıkma yasağı hafta sonuyla birlikte birleşen bayram tatilinde herkesi evde olmaya mahkum etti. Sokağa çıkma yasağının uygulandığı tüm Türkiye’de özellikle bireysel kiralama rezervasyonlarında ciddi bir hareketlilik böylece yaşanmamış oldu. Bu durumu sorduğum Enterprise Türkiye CEO’su Özarslan Tangun ise tüketicilerin ileriye dönük planlarının bu durumdan etkilendiğini söyledi.
Enterprise Türkiye CEO’su Özarslan Tangun
Konuyla alakalı sozcu.com.tr’ye özel açıklamalarda bulunan Enterprise Türkiye CEO’su Özarslan Tangun, “Bayram süresince uygulanan sokağa çıkma yasağı tüketicilerin ileriye dönük planlarını etkiledi. Bu dönemde yapılan anket çalışmaları da gösteriyor ki; tüketiciler bu yıl tatillerini ‘yeni normale’ göre planlayarak yapacaklar. Yazlık evlerin, butik otellerin ve tekne tatillerinin ön plana çıkması bekleniyor. Yine bu anketlerin sonuçlarına göre tüketiciler toplu taşıma kullanmak yerine kendi araçları veya kiraladıkları araçlar ile seyahat etmeyi tercih edeceklerini gösteriyor.” dedi.
GEÇEN SENEYE GÖRE HAZİRAN AYI TALEBİ ÇOK DÜŞÜK…
Haziran 2020 bireysel araç kiralama talebini geçen yılın aynı dönemine göre değerlendiren Tangun, “Ramazan bayramı kiralama sektörü için önemli bir dönem. 2019 yılı Haziran ayında Ramazan Bayramı’nın de etkisiyle hem yurt içi hem de yurt dışı talepleri 2020’nin çok üzerinde olmuştu. Özellikle havaalanlarının kapalı olması, yurt dışından gelen turistin olmaması bu seneyi negatif etkiledi. Yavaş yavaş salgının kontrol altına alınmasıyla kiralamaya olan talebin arttığını görüyoruz.” dedi.
DERİN BİR KÜÇÜLME YAŞANIYOR!
Ülkemizde de faaliyet gösteren LeasePlan, uzun dönem araç kiralama operasyonunun yanında kısa dönem araç kiralama faaliyeti de gösteriyor. Firmanın Genel Müdürü Türkay Oktay’a pandemi sürecini ve bunun kısa dönem araç kiralamaya etkisini sordum. Oktay, “Son 2 yıldır küçülen uzun dönem kiralama için 2020 yılını toparlanma ve hafif büyüme yılı olarak öngörmüşken salgın sonrası yine küçülme yaşayacağımızı söyleyebiliriz. Uzun döneme göre son 2 yılı büyüyerek geçiren kısa dönem kiralama da ise maalesef derin bir küçülme yaşanıyor.” dedi.
LeasePlan Türkiye Genel Müdürü Türkay Oktay
TALEP ARTMAYA DEVAM EDECEKTİR!
Diğer sektörlerde olduğu gibi otomobil kiralama sektöründe de salgınla alakalı belirsizliğin verdiği bir karmaşa var. Ancak içinde bulunduğumuz durumdan ötürü Türkay Oktay, kiralamaya olan talebin artacağını belirtiyor. Oktay, “Mobilite trendlerinde değişiklikler olabileceğini öngörüyoruz, bu değişikliklere hızlı adapte olanlar başarılı olacak. Kiralamaya olan talebi olumsuz ve olumlu etkileyecek değişimler yaşanacak olsa da net talep artmaya devam edecektir. Ayrıca salgın öncesi yaşanmaya başlanan sahiplik yerine kullanım ana akımı değişmeyecek, bireyler ve kurumlar sahiplikten uzaklaşmaya, ihtiyaçları kadar kullanmaya ve kiralamaya devam edecekler.” dedi.
MAYIS SONU HAZİRAN BAŞI DÖNEMİNDE 10 PUANLIK ARTIŞ VAR
Türkiye’de bireysel ve saatlik araç kiralama operasyonları yürüten Garenta ve Moov by Garenta Genel Müdürü Emre Ayyıldız ise, “Kısa dönem araç kiralama sektöründe mayıs ayından haziran ayına geçtiğimiz şu günlerde 10 puanlık bir kapasite artışı gözlemliyoruz. Ancak tabi ki artış, geçen senenin aynı döneminde yaşadığımız yüzde 75-80 doluluk oranlarının oldukça gerisinde.” dedi.
Garenta ve ikinciyeni Genel Müdürü Emre Ayyıldız
Covid-19 salgınıyla birlikte sektördeki durum hakkında da yorum yaman Ayyıldız, “Bu dönemde toplu taşıma kullanım oranı yüzde 85 düştü. Şoförlü ulaşım sunan taksi gibi sistemler de salgın korkusu yüzünden daha az kullanılmaya başlandı. Moov by Garenta sayesinde İstanbul ve İzmir’de kullanıcılarımız ister 15 dakika, ister 2 saat, isterlerse günlerce araç kiralayabildi ve biz de araçlarımızın temizliğine üst düzey önem gösterdik.” dedi.
EN ÇOK DARALMA HAVALİMANI ŞUBELERİNDE!
Ayyıldız süreç içerisinde tüketici tarafından sergilenen talebi de değerlendirdi, “Salgının ilk günlerinde, kısa dönem araç kiralama yapan şehir içi şubelerimizde talebin arttığını söyleyebiliriz. Mart ayının ortalarında işlem hacmi yaklaşık yüzde 10 arttı. 15 gün, 1 ay süreyle araç kiralayanlar oldu ancak şu anda şehir içi şubelerde de yüzde 50 daralma mevcut. Havalimanı şubeleri ise salgından en çok etkilenenler oldu. Burada yüzde 68’e varan daralma görüyoruz.” dedi.
NORMALLEŞME DÖNEMİNDE ARAÇ KİRALAMAYA OLAN TALEP ARTACAK!
Görüşlerini aldığım yöneticiler, bu sürecin normale dönmeye başladığı dönemlerde bireysel araç kiralamaya olan talebin artacağını öngörüyor. Bunun sebebi ise öncelikle 2. el ya da sıfır km otomobil satın almak yerine araç kiralamanın maliyeti daha düşük oluyor. Bu duruma bir de kiralama firmalarının dezenfeksiyon işlemlerine verdiği önem göz önünde bulundurulunca bu işlem daha çekici hâle geliyor.
Kısa süreliğine araç kiralamak taksi ve minibüs gibi toplu taşıma araçlarına binmek kadar kolay olmaya başladığı için tüketicinin bu sistemi tercih etmesi de
