Osmanlı padişahları sırasıyla kimlerdi? Osmanlı padişahları ve yaptıkları… / Haberin Peşinde Urfa

600 yıl boyunca tüm dünyaya hükmeden Osmanlı İmparatorluğu, gittiği her yere öğretilerini götürerek Türk kültürünün dünyanın farklı bölgelerine yayılmasını sağladı. 600 yılda 36 padişah gören Türk tarihi, her padişah döneminde bazen şahlanmış bazen de hezimete uğramıştır. Peki 36 Osmanlı padişahı kimdir? İşte Osmanlı padişahları ve hakkındaki gerçekler…

Osmanlı, beylikten imparatorluğu yükselen ve yüzyıllar boyunca dünyaya hükmetmeyi başaran Türk devletidir. Yavuz sultan Selim dönemiyle birlikte İslam’ın sancaktarlığını üstlenir. 1517 yılında halifeliğin alındığı zamana kadar oldukça uzun ve çetrefili bir yoldan geçen Osmanlı Devleti, en nihayetinde Avrupa devletlerinin iç işlerine müdahil olacak güce sahip olur. Peki dünya tarihinin seyrini değiştiren Osmanlı padişahları kimlerdir?

• Osman Gazi (1258-1326)

Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Bey, küçük yaşlardan itibaren at binip kılıç kullanma talimleri yaparak güçlü bir savaşçı oldu. Babasının vefat etmesinin ardından Kayı Boyunun başına geçti. Bizans tekfurları ile savaşarak topraklarını kısmi olarak genişletmeyi başardı. 

• Orhan Gazi (1281-1362)

Babası Osman Gazi’nin vefat etmesinin ardından yönetimi eline alan Orhan, beyliği genişleterek devlete dönüştürmüştür. Orhan Gazi, babası Osman Gazi’nin vasiyeti üzerine Bursa’yı fethederek ilk medreseyi Bursa’nın İznik ilçesinde 1331 yılında kurmuştur. 

• I. Murat (1326-1389)

Savaş meydanın şehit olan ilk Osmanlı padişahi I. Murat’tır. Eğitim, yönetim ve askeri alanlarda ilk teşkilatlanma I. Murat döneminde kurulmuştur. I. Murta zamanında Balkanlar’da ilk ciddi fetih hareketleri başladı ve Avrupa, Osmanlı’nın hedef noktalarından biri haline geldi. I. Murat zamanında gerçekleşen Sırpsındığı Savaşı ile Osmanlı-Haçlı arasındaki ilk savaşta Haçlı ordusu büyük bir yenilgiye uğramıştır. 

• I. Beyazıt (Yıldırım) (1360-1403)

Osmanlı’nın bir anda güçlendiği ve aynı hızla da zayıfladığı Yıldırım Beyazıt döneminde Haçlı ordusuyla zorlu mücadeleler gerçekleşti. 1396 yılında gerçekleşen Niğbolu Savaşında Osmanlı ordusu savaştan galip çıkarak Avrupa’yı büyük bir yenilgiye uğratır. Avrupa’daki ilerleyiş zaferlerle devam ederken patlak veren Ankara Savaşı’nda yenilgiye uğrayan Osmanlı Devleti, 11 yıl kadar başsız kalarak fetret devrine girer. 

• I. Mehmet (Çelebi) (1389-1421)

Osmanlı Devletini fetret döneminden çıkararak devletin başına geçen I. Mehmet, Bizans, Sırbistan, Eflak, Mora Despotluğu elçilerini kabul ederek onlarla barış imzaladı. Mehmet Çelebi, Avrupa ile anlaşma içindeyken Anadolu siyasi birliğini yeniden sağlamak için mücadele içindeydi. 

• II. Murat (1404-1451)

Osmanlı Devletinin fetretten çıkması ve yeniden toparlanması sürecinde tahta geçen II. Murat, Osmanlı devletinin en kuvvetli padişahlarından biridir. Osmanlı ekonomisini güçlendirerek Anadolu beyliklerinin birçoğuna son vererek topraklarını Osmanlı topraklarına dahil etmeyi başarır. Bununla birlikte Sırbistan, Selanik ve Teselya topraklarını fethetti. 

• II. Mehmet (Fatih) (1432-1481)

Osmanlı padişahları arasında büyük öneme sahip olan Fatih Sultan Mehmet, sahip olduğu bilgi ve vizyon ile tarihin görüp göreceği en kıymetli liderlerden biridir. Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesi dünya siyasi tarihinin en mühim hadiselerinden biridir. İstanbul’un fethi hazırlıkları sadece Rumeli Hisarı ve bunun gibi askeri hamleler dışında Romalarının tarihi ve kültürü ile ilgili yadsınamayacak kadar güçlü bir bilgiye sahipti. 

• II. Beyazıt (1481-1512)

Osmanlı İmparatorluğunun şair padişahı olarak bilinen Beyazıt, Adli mahlası ile Türkçe ve Farsça şiirler yazardı. Savaştan kaçınan ve barışçıl bir padişah olması, Anadolu ve Acem diyarında çeşitli savaşların çıkmasına neden oldu. 1512 yılında tahtı oğluna devrettikten sonra Dimetoka’ya gitmek üzere İstanbul’dan ayrıldı ve henüz Çorlu’ya vardığından fenalaşarak vefat etti. 

• I. Selim (Yavuz) (1470-1520)

Halifeliği Osmanlı’ya getiren ve Anadolu’daki ayaklanmaların sonunu getiren Osmanlı’nın en güçlü padişahıdır. Yavuz Sultan Selim, babası II. Beyazıt’ın izlediği barışçıl siyasetin aksine devletin aleyhinde gördüğü olayların üstüne giderek bertaraf etme görüşündeydi. Yavuz Sultan Selim’in bu politikası, tahtta 8 yıl kalmasına rağmen Osmanlı topraklarının hızla genişlenmesine ve halifelik gibi güçlü bir görevi üstlenmesini sağladı. 

• I. Süleyman (Kanuni) (1494-1566)

Osmanlı padişahları arasında en uzun süre tahtta kalmış olan padişah Kanuni Sultan Süleyman’dır. Devletin her bakımdan zirvede olduğu bir dönemde padişahlık yapması, Kanuni’nin fetihlerinin hızlanmasına vesile olur. Macaristan Kanuni döneminde himaye altına alınması, dünyanın en büyük ordusu 2 saat gibi kısa bir sürede yok edilmesi gibi dünya tarihi değiştiren önemli gelişmeler yaşanmıştır. 

• II. Selim (1524-1574)

Kanuni Sultan Süleyman’ın bıraktığı mirası büyütmek ve geliştirmek yerine yerinde saymayı tercih eden II. Selim, sefere çıkmayan ilk Osmanlı padişahı olarak tarihe geçer. Babası Kanuni’den kalan deneyimle devlet adamları sayesinde devlet kısmi olarak büyümeye devam etse de II. Selim’in vizyonu sebebiyle Osmanlı Devleti duraklama dönemi başlar.

• III. Murat (1546-1594)

21 yıl Osmanlı İmparatorluğunun başında duran III. Murat, Kanuni Sultan Süleyman2ın tecrübeli sadrazamı Sokullu Mehmet Paşa’nın yönetimde kalması sebebiyle devlet sistematik bir şekilde yönetilmeye devam etmiştir. III. Murat döneminde Lehistan ve Fas Osmanlı himayesine alınır. Devlet içinde çıkan kargaşalar III. Murat’ın izlediği politikalar sayesinde kontrol altına alınır. 

• III. Mehmet (1566-1603)

Kanuni Sultan Süleyman’ın vefat etmesinden sonra sefere çıkan ilk padişahtır. Haçlılara karşı III. Mehmet döneminde önemli zaferler kazanılır. III. Mehmet, ‘Devletin bekası için kardeş katli vaciptir’ fetvasına binaen 19 kardeşini boğarak öldüren padişahtır. 

• I. Ahmet (1590-1617)

I. Ahmet, kardeş katli kanununu kaldırarak ‘hanedanın en büyük erkek üyesinin tahta çıkması’ kanununu getirir. Bu olayla birlikte şehzadeler sancaklara gönderilemeyerek saray içinde kafes hayatı yaşamaya başlarlar. Devlet yönetimini derinden etkileyen bu kanunun kötü neticesi ilerleyen yıllarda ortaya çıkacaktır. I. Ahmet’in tahta olduğu süte boyunca Anadolu’da isyanlar, İran ve Avusturya’da savaşlar devam etmekteydi.

• I. Mustafa (1591-1639)

Kaynaklara göre akli melekelerini yerinde olmayan padişahtı. Devlet meseleleriyle uzaktan yakından ilgisi olmayan, daha çok ava çıkan, at, okçuluk ve silah talimi gibi sporlarla ilgilendiği bilinmektedir. Giderek akıl sağlığını kaybetmesi üzerine annesinin girişimiyle tahttan indirilmiştir. 

• II. Osman (Genç) (1604-1622)

Bozulan ve devlete giderek zorluk çıkaran Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmaya kalkan II. Osman, bu girişiminin bedelini canı ile ödeyecektir. Hacca gideceğini duyurarak Anadolu’da yeni bir ordu kurma planı içindeydi ancak, Hacca gideceği sırada Yeniçeriler tarafından işkence ile öldürüldü.

• IV. Murat (1612-1640)

II. Osman’ın vahşice öldürülmesi ve I. Mustafa’nın akli melekelerinin yerinde olmaması nedeniyle henüz 9 yaşında iken Osmanlı Tahtına geçmek zorunda kaldı. Annesi ve deneyimli devlet adamlarınca yönetilen IV. Murat aklı ermeye başladığı andan itibaren Anadolu içinde çıkan isyanları bastırdı. Bunun üzerinde Erivan ve Bağdat’ı fethetti. 

• İbrahim (1615-1648)

Sarayda kafes içinde tahta çıkacağı günü bekleyen İbrahim’in de akıl sağlığı konusunda birtakım şüpheler bulunmaktadır. Devlet yararına hiçbir şey yapmadığı gibi devletin parasını har vurup harman savurmaktadır. Saraydan çıkmayan lüksüne ve keyfine düşkün bir padişah olarak bilinir. 

• IV. Mehmet (1642-1693)

Avcı Mehmet olarak bilinen IV. Mehmet, sarayda avcılıkla günlerini geçiren ve devlet işleriyle çok alakadar olamayan bir padişahtı. Fütursuzca yapılan harcamaların neticesinde hazinede para kalmadı ve halktan vergi üstüne vergi istendi. Bu üzerine halk sürekli isyan halindeydi. IV. Mehmet döneminde hem içerde hem dışarda ciddi sıkıntılar yaşandı.

• II. Süleyman (1642-1694)

II. Süleyman zamanında Avusturya ile olan ilişkiler gergin ilişkiler dışında devlet içinde de karışıklıklar devam etmekteydi. Bununla birlikte Venedik devleti Mora’yı işgal etmiş, Avusturya ise Estergon’u işgal etmişti. Devletin finansal olarak da zayıfladığı bit süreçti. 

• II. Ahmet (1643-1965)

II. Ahmet, ağabeyi II. Süleyman’ın vefat etmesi üzerine Osmanlı tahtına geçer. II. Ahmet’in tahta geçtiği esnada Osmanlı Ordusu Sadrazam Fazıl Mustafa Paşa önderliğinde Avusturya üzerine gitmekteydi. Devletin yine zor zamanlarda olduğu bir süreçte padişahlık yaptığı ancak kendisinden çok sadrazamlarına devlet yönetimini emanet ettiği bilinir. 

• II. Mustafa (1664-1703)

Osmanlı tarihinin dönüm noktası olan Karlofça antlaşması II. Mustafa döneminde imzalanmıştır. Osmanlı’nı resmen gerileme döneminde girerek Mora’yı Venedik’e, Ukrayna Lehistan’a, Macaristan, Erdel ve Temeşvar’ı Avusturya’ya verir. Osmanlı İmparatorluğunun gerilemesi II. Mustafa dönemi ile birlikte başlar.

• III. Ahmet (1633-1736)

III. Ahmet, Osmanlı Devletinin 1718-1730 yılları arasında savaşsız ve isyansız olarak yaşadığı Lale Devri padişahıdır. III. Ahmet, halk büyük bir yokluk içindeyken hanedanın ve devlet yönetiminin keyif içinde yaşaması üzerine patlak veren Patrona Halil İsyanı ile padişahlıktan çekilmiştir. 

• I. Mahmut (1696-1754)

Patrona Halil İsyanının ardından tahta geçer. Çok küçük yaşlardan itibaren eğitim almaya başlayan Sultan I. Mahmut, isyan edip devletin tüm düzenini alt üst eden Patrona Halil’i istediklerini yapacağını söyleyerek saraya davet eder ve Patrona Halil ve yandaşlarını öldürür. 

• III. Osman (1699-1757)

III. Osman zamanında sonu gelmeyen doğal afetler silsilesiyle mücadele etti. Öyle ki Ayasofya Camii’nin bulunduğu semtte tarihin en büyük yangının çıktığı da ayrıca belirtilir. Sultan Osman, ağabey, Sultan I. Mahmut’un başlattığı Nur-u Osmaniye Camiini tamamlatmıştır. 

• III. Mustafa (1717-1774)

Sultan III. Mustafa’nın devlet yönetimi adına yaptığı en önemli hamle, sarayın giderlerini azaltmak ve fakirlikle bir şekilde baş etmeye çalışmasıdır. Ancak sultan bu girişimde istediği neticeyi elde edemedi. Sultan III. Mustafa Devri boyunca Osmanlı-Rus Savaşı hakim oldu. 

• I. Abdülhamit (1725-1789)

Sultan I. Abdülhamit, devletin içinde bulunduğu durumu değiştirmek ve daha iyiye gitmek için girişimlerde bulundu. Bugün İstanbul Teknik Üniversitesi olarak bilinen üniversiteyi kurdu. Gereksiz harcamaların önüne geçmeye çalışarak ülke ekonomisini kalkındırmaya çalıştı. 

• III. Selim (1761-1808)

Osmanlı’nın müzisyen sultanı olarak bilinen III. Selim, yeniçeri ocağını kaldırarak yerine Avrupa’daki gibi modern ve dinamik bir ordu kurmayı denemiş ancak yeniçerilerin saldırısına uğrayarak öldürülmüştür. Osmanlı, Avusturya ve Rusya ile aynı anda savaştayken daha güçlü bir ordu olan Nizam-ı Cedit ordusunu kurmak istedi ancak yeniçerilerin isyanı ile karşılaştı. 

• IV. Mustafa (1779-1808)

IV. Mustafa, III. Selim’in kurduğu Nizam-ı Cedit ordusunu ortadan kaldırmıştır. III. Selim’in katleden ve önde gelen isyancılar hiçbir cezaya çarptırılmadan anlaşmaya varıldı. 

• II. Mahmut (1785-1839)

Osmanlı’nın en yenilikçi padişahı olarak bilinen II. Mahmut, III. Selim’in başarısız girişimi olan yeni bir ordu kurmayı planladı ve yeniçeri ordusunu tamamen ortadan kaldırdı. II. Mahmut döneminde Osmanlı Rusya ve İran savaşlarıyla uğraşırken Sırp ve Yunan isyanı ile mücadele ediyordu. II. Mahmut döneminde askeri, siyasi ve eğitim alanlarında ciddi adımlar atılarak yenilikler denenir. 

• Abdülmecid (1823-1861)

Sultan II. Mahmut’un izinden giderek devlet adına yenilikler yapmaya çalışan Sultan Abdülmecit, yanlış politikalar izleyerek ülkeyi daha çok borç içine sokmuştur. Sultan Abdülmecid zamanında yapılan en önemi gelişme ise Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesidir. Tanzimat Fermanının ilan edilmesiyle ülke hem içerde hem de dışarda büyük sıkıntılara maruz kalır.

• Abdülaziz (1830-1876)

Osmanlı padişahları arasında ülkenin içinde bulunduğu borç ve gerilemeyi toparlamak için en büyük adımları atan padişah Sultan Abdülaziz’dir. İlk olarak sarayın masraflarını kısar, üretimi arttırmak için girişimlerde bulunur ve bunun neticesinde Osmanlı Devletinin borçları büyük oranda azalır. Donanmayı güçlendirir, Osmanlı bankası, darülfünün ve mekteb-i sanay-i açıldı. Eğitim, üretim ve ekonomi adına başarılı adımlar attı. Abdülaziz siyasi olarak da hiçbir Osmanlı padişahların o zamana kadar yapmadığı Avrupa seyahatini gerçekleştirdi. Ancak tüm başarılara rağmen yapılan darbe sonucu öldürülerek hayatına son verildi. 

• V. Murat (1840-1876)

Abdülaziz’e darbe yapanlar tarafından sultan ilan edilen V. Murat, devlet adına hiçbir şey yapamamıştır. Darbecilerin kendisine de bir şey yapacağı korkusuyla aklı melekelerini yitirdiği kayıtlara geçmiştir. V. Murat ile ilgili aktarılması gereken en önemli bilgi ise kılıç kuşanmak için Eyüp Sultan’a dahi götürülmediği, seraskerlik binasında tahta çıktığıdır. 

• II. Abdülhamit (1842-1918)

Osmanlı İmparatorluğunun son yıllarında yaptığı siyasi hamleler ile devletin ömrünü biraz daha uzatan ancak iç ve dış karışıklıklara direnemeyerek sonunun değiştiremeyen padişah, Sultan II. Abdülhamit’tir. Eğitim, askeri ve ekonomi anlamında büyük çalışmaları olan ancak evham ve takıntıları yüzünden çok ileriye gidemeyen II. Abdülhamit, 33 yıl tahtta kalarak devletin içinde meydana gelen oyunlara karşı oyunlarla karşılık vererek direnmiştir. En nihayetinde İttihat ve Terakki’nin girişimiyle tahttan indirilmiş ve ev hapsi uygulanmıştır. 1918 yılında Beylerbeyi Sarayında vefat etmiştir. 

• V. Mehmet (1844-1918)

Abdülhamit Han’dan sonra tahta geçen Sultan Mehmet Reşat, tahta geçene kadar hapis hayatı yaşadığı için devlet işlerinde tecrübe edinememiştir. Sultam Mehmet döneminde meydana gelen en önemli hadise ise Trablusgarp Savaşıdır.

• Vahdettin (1681-1926) 

I. Dünya Savaşı boyunca Osmanlı Devleti’nin başında olan Sultan Vahdettin’in yetki alanları oldukça sınırlıydı ve devlet Meclis-i Mebusan tarafından yönetilmekteydi. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşından yenik çıkmasının ardından Meclisi-i Mebusan kapatıldı ve Vahdettin yetkileri tamamen elinden alındı. 1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılmasıyla birlikte Osmanlı topraklarından ayrıldı ve Malta’da kaldı. Vahdettin 1926 yılında vefat etmesinin ardından cenazesi Türkiye Cumhuriyeti tarafından kabul edilmedi ve bunun üzerine Şam’a defnedildi. 

Osmanlı padişahları, osmanlı padişahları sıralaması, YAŞAM Haberleri