Kısa çalışma ödeneği yıl sonuna kadar uzar mı? Daha sonra ne olacak? / Haberin Peşinde Urfa
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk Kısa Çalışma Ödeneği’ni aralık ayı sonuna kadar devam ettirebilecek paranın hazır olduğunu söyledi. Kısa çalışma ödeneğinin yıl sonuna kadar uzaması beklenirken 2021 yılı için ödemelerin devam ettirilip ettirilmeyeceği bilinmiyor. Maaşın bir kısmını patron yerine İşsizlik Fonu’nun yatırdığı KÇÖ işsizlikteki artışı frenleyen en büyük desteklerden biri olmasına rağmen son bir yılda Türkiye’de çalışan sayısı 2 milyon azaldı.
Hükümet corona virüsü pandemisi sebebiyle büyük işten çıkarmaların önüne geçmek için çalışanların maaşlarının bir kısmını İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılıyor. Kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) olarak bilinen bu sistemle çalışanlar en fazla 4,380 TL alabiliyor.
KÇÖ son Cumhurbaşkanlığı kararı ile eylül ve ekim aylarına kadar uzatılmıştı. KÇÖ yine uzarsa çalışanların bir bölümü 2020 yılında ilk iki ay hariç hiç tam maaş almamış olacak. Özel sektörde zamlı maaşlar genellikle şubat ayında yatırıldığı için çalışanların çoğu zamlı maaşını da sadece şubat ayında alabildi. İŞKUR kayıtlarına göre 2.3 milyon çalışan kısa çalışma ödeneği alıyor. Nisan-Temmuz arası 1,9 milyon kişiye ücretsiz izne çıkarılanlara ödenen nakdi ücret desteği verildi. Yani milyonlarca çalışan aylardır pandemi öncesi gelirlerinden uzakta yaşam sürüyor.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ise bugün bir TV kanalında, ‘Kısa çalışma ödeneği devam edebilir mi?’ sorusuna Aralık ayına kadar daha KÇÖ’yü uzatabilecekleri yanıtını verdi.
Yani bir aksilik olmaz ekonomide beklenenden daha iyi bir iyileşme gözlenmezse çalışanların büyük bir bölümü 2020 yılını Kısa Çalışma Ödeneği alarak kapatacak. Bakan Selçuk, “Gayet güçlü sigorta fonumuz var. Tez zamanda umarız ki pandeminin etkisi azalır. Belli bir süre devam edebilir endişemiz yok. Aralık sonuna kadar daha da uzatabilecek kadar fonumuz var” açıklamasında bulundu.
İŞSİZLİKTE KONTROLLÜ NORMALLEŞME YOK
Kısa Çalışma Ödeneği ve işten çıkarma yasaklarının işsizliğin frenlenmesi üzerinde ciddi bir etkisi bulunuyor fakat buna rağmen işsizlik rakamları oldukça düşündürücü seviyelerde.
Türkiye’nin kontrollü normalleşme dönemine geçtiği turizm sektörünün nispeten açıldığı haziran ve temmuz aylarını da kapsayan haziran dönemi işsizlik rakamları açıklandı. Haziran döneminde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 152 bin kişi azalsa da işsizlik oranı 0,4 puan artışla yüzde 13,4’e yükseldi. İstihdam edilen insan sayısı ise geçen yılın aynı dönemine göre neredeyse 2 MİLYON kişi eksildi. İstihdam azalmasına rağmen işsizlik düşük çıktı çünkü iş bulmaktan ümidini kesen insanların da dahil olduğu bir grup, TÜİK’in işsizlik hesabına katılmıyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Profesör Cem Başlevent
İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Profesör Cem Başlevent, “Haziran ayında salgınla ilgili kısıtlamaların gevşetilmesi ve çok sayıda iş yerinin açılmasıyla birlikte, işsizliğin düşmesi beklenirdi ama aksine işsizlik oranı artmış” değerlendirmesinde bulundu.
İŞSİZLİK MAAŞINDAN KESİLMİYOR
Pek çok kişi Kısa Çalışma Ödeneği’nin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılandığı için ileride işsizlik maaşı süresinden düşüleceğini düşünüyordu fakat gerçek öyle değil. Temmuz ayında yapılan yasal düzenleme ile KÇÖ alma süresinin 10 aylık işsizlik maaşı alma süresinden düşülmeyeceği karara bağlandı.
FAZLA MESAİ ŞİRKET TARAFINDAN ÖDENİYOR
KÇÖ’den faydalanan bir şirkette hafta sonu tatili, resmi tatil ve bayram tatilleri için yatırılacak fazla mesai ücreti şirket tarafından ödeniyor.
PRİM ÖDENMİYOR
KÇÖ’de en büyük kayıp çalışanın sigortasının eksik yatması noktasında gerçekleşiyor. Ödenek alındığı süre boyunca İŞKUR tarafından sadece çalışanın Genel Sağlık Sigortası ödeniyor, emeklilik için gerekli olan sigorta primi yatırılmıyor.
İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI DEVAM EDİYOR
30 Haziran 2021 tarihine kadar işten çıkarmanın yasaklanabilmesi Erdoğan’ın yetkisinde. Mevcut düzenlemeler ile birlikte işten çıkarma yasağı 17 Eylül 2020 tarihine kadar devam ediyor. İşten çıkarma yasağı süresince 15 Mart 2020 tarihinden itibaren işinden olmuş olan herkese aylık 1.070 TL’lik ödeme yapılıyor.
ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARILAN İSTİFA EDERSE NE OLUR?
Ücretsiz izne ayrılan kişi işe gitmese de kağıt üzerinde hala çalıştığı şirkete bağlı. Bu yüzden ücretsiz izin aldığı için istifa ederse kıdem tazminatını alamıyor. Fakat ücretsiz izne ayrılan kişiler aynı işlerinde benzer işleri yapan bazı insanların ücretsiz izne çıkarıldığını bazılarının ise çıkarılmadığını yargıya taşırsa son sözü mahkeme veya arabulucu söyleyebilecek.
ÜCRETSİZ İZİN KIDEM TAZMİNATINI ETKİLER Mİ?
Sözcü Gazetesi sosyal güvenlik yazarı Sezgin Özcan, “İş Kanunu’nun mevcut hükümleri, bu yeni olgu karşısında yetersiz kalıyor. Pandemi sürecinde kullandırılan ücretsiz izinlerin kıdem tazminatına esas alınacak kıdem süresinin hesabında dikkate alınıp alınmayacağı sorusuna yanıt vermiyor. Bu durum, önümüzdeki dönemde sayısız ihtilafa neden olabilecek” diyor.