Kirada yaşayanlar ev sahibi olabilmeyi hayal dahi edemiyor / Haberin Peşinde Urfa
ABD’de gerçekleştirilen bir araştırmaya göre her 2 kiracıdan birisi hayatı boyunca ev sahibi olamayacağını düşünüyor. X ve Y kuşaklarında ev sahipliğine ilişkin endişeler artış gösterirken Türkiye’de durum daha da vahim. Konut fiyatlarındaki artışın ücretlerdeki artışı sollaması nedeniyle ev sahipliği oranı yıldan yıla düşerken kiracıların sayısı artıyor.
Araştırmalara göre ABD’de kirada yaşayan insanların yüzde 48’i yaşamları boyunca bir ev sahibi olamayacaklarından endişe ediyor. Türkiye’de ise ev sahipliği oranları düşerken kiracıların sayısı gün geçtikçe artıyor.
Lending Tree isimli araştırma şirketinin 2 – 6 Ağustos tarihleri arasında 2 bin 50 ABD’li arasında yaptığı anketin sonuçlarına göre, ABD’de yaşayan kiracıların yüzde kırk sekizi, yaşamları boyunca bir ev satın alabileceğini düşünmüyor.
Bu endişe ise en çok 40-55 yaş arasındaki X Kuşağı ve 25-40 yaş arasındaki Y kuşağı’nda kendini gösterdi. Kiracılar arasında yapılan ankette, uzun süredir iş hayatında bulunan X kuşağının yüzde 54’ü, Y kuşağının ise yüzde 52’si hayatı boyunca ev sahibi olamayacağı fikrinde.
AMERİKAN RÜYASININ SONU MU?
Ev sahipliği aynı zamanda, ‘Amerikan Rüyası’ düşüncesinin önemli bileşenlerinden birisi. Yüksek refaha sahip ülkelerden birisi olarak ABD, vatandaşlarına yüksek alım gücünün yanında kolay ev sahipliği sunan ülkelerden birisiydi.
Ancak 2008 Mortgate krizi sonrasında bu düşünce sisteminde önemli değişiklikler oldu. Ev sahipliği için çekilen krediler, o tarihten bu yana aileler için önemli endişe kaynaklarından birisi.
PANDEMİ UMUTSUZLUĞU ARTIRDI
Ev sahipliği konusundaki umutların azalmasının önemli sebeplerinden birisi ise pandemi olarak görülüyor. Ev fiyatlarındaki hızlı artış ve ücretlerin bu artışa ayak uyduramaması, ev sahipliği hayallerini suya düşüren etkenlerden biri.
Kiracıların ev sahibi olamayacaklarını düşünmesinin en büyük nedeni ise yüksek peşinatlar. Bu grubun 54’ü peşinat ödeyemeyeceklerini söylüyor. Ev sahibi olamayacağını düşünenlerin yüzde 36’sı kendi bölgelerinde ev fiyatlarının çok yüksek olmasını, yüzde 32’si ise düşük kredi puanını gerekçe gösteriyor. ABD Merkez Bankası verilerine göre, ABD’deki hanelerin ayrıca toplam ev ipoteği borcu 11 trilyon dolar.
TÜRKİYE’DE DURUM DAHA FENA
Türkiye’de ise ev sahibi olma umudunun artması bir tarafa, mevcut ev sahipliği oranı da günden güne azalıyor.
Büyükşehirlerdeki yüksek kiralar ve yüksek ev fiyatları, barınma sorunu yaşayan gençlerin önündeki zorluklardan birini oluşturuyor.
Son açıklanan TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması verilerine göre, Türkiye’de oturulan konuta sahip olanlar 2020’de önceki yıla göre 1 puan azalarak yüzde 57,8’e gerilerken, kirada oturanların oranı 0,6 puan artışla yüzde 26,2’ye yükseldi. Böylece Türkiye genelinde 2014 yılında yüzde 61,1 olan ev sahipliği oranı, 2019’da yüzde 58,8’e, 2020 yılında yüzde 57,8 oldu.
Grafik: TÜİK
Merkez Bankası’nın son açıklanan verilerine göre ise Haziran 2021’de konut fiyatları ortalaması, Türkiye genelinde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 29,2 artış gösterdi. Yüksek konut kredisi faizlerinin yanında ücret düzeylerindeki düşük artış nedeniyle ücretli çalışanların konut sahibi olma olasılığı gittikçe düşmeye başladı.
Üç büyük ilin konut fiyat endeksi. Grafik: Merkez Bankası
Geçtiğimiz yıl asgari ücret yüzde 21,56 oranında artarken TÜİK’in İşgücü Girdi Endeksleri verilerine göre, Türkiye’de Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında saatlik kazanç endeksi ise 2021 yılı I. çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 14,6 arttı. Bu oranlara göre, ücret düzeyindeki artış konut fiyat artışının oldukça gerisinde.