Kargo şirketleri corona aşılarını taşımaya hazır değil / Haberin Peşinde Urfa
Dünyanın dört bir yanından ‘aşı bulundu’ haberleri gelirken söz konusu aşıların lojistiği üzerinde soru işaretleri mevcut. 181 havayolu ve nakliye şirketinin sadece yüzde 28’i soğuk zincir ile taşınması gereken aşıyı sevk etmeye hazır olduklarını düşünüyor.
Corona virüsü salgınında ölüm ve vaka sayılarında havaların da soğumasıyla beraber artış yaşanmaya başladı. Birçok ülke ‘yeni normal’e dönüş çabalarını bir kenara bırakıp, karantina uygulamalarına geri dönmek zorunda kaldı. Corona virüsü ile mücadele devam ederken aşı çalışmaları da hız kazandı. Aşı çalışmaları bir yandan sürerken aşıyı dünyanın dört bir yanına dağıtması beklenen kargo şirketlerinde ise panik hakim.
Önce Biontech ve Pfizer ortaklığıyla geliştirilen corona virüsü aşısı dünyaya umut aşılarken; hemen ardından Moderna şirketinden de sevindirici haberler geldi. Elde edilen iki aşı da yüzde doksan beş oranında etkili olmayı başardı. Pfizer-Biontech tarafından geliştirilen aşı -70 derece sevk edilebilirken buzdolabı sıcaklığında 5 gün dayanabiliyor.
Moderna şirketinin ürettiği aşı ise 30 gün boyunca buzdolabı sıcaklığında saklanabileceği gibi altı aya kadar kullanım için -20 derece muhafaza edilebiliyor. Fakat CoronaVac isimli aşının bu iki aşıya da rakip olabileceği ifade ediliyor. Aşının araştırmalarına katılan Gang Zeng isimli araştırmacı aşının 2-8 derece sıcaklıkta üç yıl boyunca muhafaza edilebileceği için rakip aşılardan öne geçeceğini düşünüyor.
Moderna’nın ürettiği Covid-19 aşısının önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde piyasaya sürülmesi bekleniyor. Fotoğraf: Reuters
TIACA’NIN ANKETİNDEN ÇIKAN SONUÇ KARAMSAR
Uluslararası Hava Kargo Birliği (TIACA) aşı ve ilaç lojistiği üzerine çalışan Pharma.Aero ile birlikte aşıların dağıtımı konusunda ‘Project Sunray’ adında bir çalışma başlattı. Proje kapsamında 181 havayolu ve nakliye şirketinin katıldığı hava Taşımacılığı Hazırlık anketi düzenlendi. Ankete göre aşıların taşınmasında ciddi bir endişe hakim. Endüstrinin yalnızca yüzde 28’i bu aşıları taşımaya hazır olduklarını düşünüyor.
IATA 16 KASIM’DA LOJİSTİK PAYDAŞLARI İÇİN YÖNERGE YAYIMLADI
Corona virüsü aşılarının taşınma sürecinin şimdiye kadar gerçekleştirilen en büyük ve en karmaşık lojistik operasyonlarından biri olması bekleniyor. Bu kapsamda Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği Genel Müdürü ve CEO’su Alexandre de Juniac “Dünyaya dondurulmuş bir halde verimli bir şekilde taşınması ve depolanması gereken milyarlarca doz aşı sunmak, tedarik zinciri boyunca oldukça karmaşık lojistik zorlukları içerecektir. Bu duruma her zaman hazırlıklı olmalıyız.” açıklamasında bulundu.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, yayımladığı kılavuzda aşı sevkiyatında 4 kritik noktaya dikkat çekiyor:
*Kapasite ve hava yolu bağlantısı
*Tesisler ve altyapı
*Sınır yönetimi
*Güvenlik
Corona virüsü salgınında ölüm ve vaka sayılarının artmasıyla birlikte küresel rota ağında ciddi bir azalma meydana gelmişti. Aşı dağıtımının tekrar yeterli seviyeye ulaşabilmesi için hükümetler tarafından bu ağın yeniden kurulması gerekecek.
HER AŞININ TAŞINMA VE SAKLANMASI AYNI DEĞİL
Biontech ve Pfizer ortaklığıyla geliştirilen aşının -70 derece saklanması gerekirken, Moderna’nın geliştirdiği aşı ise buzdolabı sıcaklığında otuz gün boyunca saklanabiliyor. Hava kargo taşımacılığında bu değerler konteynerlerle -20 dereceye kadar sağlanabiliyor. Bu değerler dışındaki kargoları üretici firmalar özel paketler içerisinde sevk edebiliyorlar. Bu da tesisleşme ve altyapının sağlanmasının ne kadar önemli olduğunu gözler önüne seriyor. Aynı zamanda lojistik operasyonlar esnasında uçaklarda eğitimli personellerin de bulunması gerekiyor.
Bir diğer önemli konuysa sınır yönetimi. Gümrükte gerçekleştirilecek olan kontrollerin hızlandırılması hedefleniyor. Aşıları taşıyan uçaklara iniş ve kalkışlarda öncelik verilmesi amaçlanıyor. Böylelikle ülkeye giriş yapan aşıların depolanması hızlı bir şekilde sağlanmış olacak.
AŞILARIN GÜVENLİĞİ HAYATİ ÖNEMDE
Aşılar çok değerli ürünler olması nedeniyle hırsızlık riskini de beraberinde getiriyor. Aynı zamanda hassas ürünler olduklarından dolayı herhangi bir şekilde müdahalede bulunulmaması gerekiyor. Bu nedenle taşıma sırasında bazı düzenlemelerin yapılması kaçınılmaz oluyor. Hali hazırda bu güvenlik süreci lojistik operasyonlarda uygulanıyor. Ancak tahmin edilebilirlik açısından erken planlama hayati bir önem arz ediyor.
AŞI ÇALIŞMALARINDA ÖNCELİK KİMLERE VERİLECEK?
Dünya sağlık örgütü bu yönde bir yönerge yayınladı. Yönergeye göre sağlık çalışanları ve altmış beş yaş üstü vatandaşlar ile bakım evleri psikiyatri tesisleri ve hapishanelerde bulunan vatandaşlar öncelik teşkil ediyor. Ancak bazı Avrupa ülkeleri Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınladığı yönergeyi detaylandırırken, bazı Avrupa ülkeleri de gelecek haftalarda bilgi vereceğini açıkladı.
Almanya aşıya adil ve düzenli ulaşım için yaşa ve sağlık durumuna göre vatandaşlarına öncelik sağlayacak. Bu da altmış beş yaş üzeri 23 milyon Alman ile birlikte nüfusun neredeyse yüzde 40’ı demek oluyor. Ancak Alman Sağlık Bakanı Jens Spahn’ın açıklamasına göre sürü bağışıklığını kazanabilmek için nüfusun en az yüzde 55-60’ının aşı olması gerekiyor.
Fransa da Almanya gibi benzer bir yol izlese de aşı önceliğini Almanlara göre biraz daha genişletti. Salgının ilk dalgasında taksi ve otobüs şoförleri sağlık çalışanlarından daha fazla hayatlarını kaybettikleri için aşı önceliğine alındı. Öte yandan okul personeli gibi halka ilişkileri daha sıkı olan yaklaşık beş milyonluk bir işçi grubu da risk grubuna dahil edildi.
İspanya’da Sağlık Bakanı Salvador Illa, sağlık çalışanları ve yaşlı nüfusa öncelik verilmesini önerdi. İspanya başlangıçta 10 milyon doz aşı almayı umuyor. Bu rakam İspanya’nın belirlediği risk grubunun tamamına denk geliyor. Ülkede aşıların savunmasız kişilerin hastaneye gitmesini önlemek amacıyla yerel sağlık merkezlerinde uygulanması hedefleniyor. İtalya’da ise durum farklı değil. Sağlık Bakanı’nın kıdemli danışmanlarından Walter Ricciardi, aşının öncelikle sağlık çalışanları ve yaşlı nüfus üzerinde uygulanacağını ardından ordu ve polise aşılama yapılacağını bildirdi.
Kaynaklar: IATA, TIACA, Ajanslar
