26 Haziran haftasında 6,7 milyar dolara yükselen ve yasal özkaynaklara oranla yüzde 20’lik yasal sınırı aşan kamu bankalarının döviz açığında tırmanış sürüyor. BDDK verilerine göre, 3 Temmuz haftasında söz konusu açık 8,3 milyar dolara, açığın özkaynağa oranı yüzde 25,9’a yükseldi. BDDK yönetmeliğine göre kamu bankalarının açığın nedenine dair bildirimde bulunması ve oranı yasal sınırın altına çekmesi gerekiyor. Bir diğer seçenek ise BDDK’nın yönetmelik değişikliğine giderek yasal sınırı yükseltmesi. Sozcu.com.tr’ye konuşan Doç. Dr. Aysel Gündoğdu ve ekonomist Uğur Gürses, açığın nedeninin kamu bankalarının döviz satarak kuru frenlemeye çalışması olduğuna dikkat çekmişti.
Geçen hafta sozcu.com.tr’nin dikkat çektiği, kamu mevduat bankalarının döviz açığındaki artış devam ediyor. 26 Haziran’da 6,7 milyar dolara ulaşan ve yasal özkaynakları toplamınına oranla yüzde 20’lik yasal sınırı aşan açık, 3 Temmuz’da 8,3 milyar dolara ulaştı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, kamu mevduat bankalarının döviz pozisyonu açığı, yasal özkaynaklarına oranla yüzde 25,9 seviyesine yükseldi. Geçen hafta oran yüzde 20,6 idi.
Net döviz pozisyonu, yabancı özel mevduat bankalarında 1 milyar 593 milyon dolar, yerli özel bankalarda 2 milyar 310 milyon dolar artıda.
Döviz pozisyonu rakamı, bilanço içi ve bilanço dışı döviz varlık ve yükümlülüklerinin farkından elde ediliyor. Yükümlülükler varlıklardan fazlaysa açık pozisyon ortaya çıkıyor.
BDDK mevzuatında “döviz varlıkları”, bankaların, yurt dışı şubelerine ilişkin hesapları da dahil olmak üzere, tüm yabancı para aktif hesaplarını, dövize endeksli varlıklarını ve vadeli döviz alım taahhütlerini içeriyor.
“Döviz yükümlülükleri” de, bankaların, yurt dışı şubelerine ilişkin hesapları da dahil olmak üzere, tüm yabancı para pasif hesaplarını, dövize endeksli yükümlülüklerini, vadeli döviz satım taahhütlerini içeriyor.
YA DÜZELTECEKLER YA DA YASAL SINIR YÜKSELTİLECEK
2006 tarihli BDDK yönetmeliğine göre, yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının azami sınırının aşılması halinde, bankalar aşımın nedenlerini BDDK’ye belirli bir süre içinde bildirmek zorunda.
Haftalık oranlarda oluşabilecek aşım tutarının takip eden iki hafta içinde giderilmesi zorunlu. Yönetmeliğe göre, bir takvim yılı içerisinde haftalık oranlarda, giderilen aşımlar dahil altı defadan fazla aşım gerçekleştirilemiyor.
BDDK’nın yönetmeliği değiştirerek söz konusu yasal sınırı yüzde 20’nin üzerine yükseltmesi de olasılıklar dahilinde.
“KURU TUTMAK İÇİN KAMU BANKALARI DÖVİZ AÇIĞI VERİYOR”
Sozcu.com.tr’ye konuşan ekonomist Uğur Gürses, ekonomi yönetiminin örtülü bir sabit kur rejimi belirlediğini ve kuru belirli bir seviyede tutmak için TCMB rezervleri ile kamu bankalarının kullanıldığını söylemişti.
Geçmişte kamu bankalarının dövizde açık ya da fazla pozisyon taşımadığını, yüksek açık verilmesinin yeni bir durum olduğunu belirten Gürses, “Döviz açığı kaynaklı olarak kamu bankaları yıl başından bu yana yaklaşık 2-3 milyar TL zarar etti, bu da dolaylı olarak kamu bankalarından gelecek bütçe gelirinin azalması anlamına geliyor” dedi.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aysel Gündoğdu, kamu bankalarının döviz açığının yükselmesine ilişkin “Kamu bankaları yüksek miktarda döviz riski üstlenmiş durumda. Döviz pozisyonu açığı nedeniyle kur artışı zarara neden oluyor” demişti.
