Corona virüsü salgınının etkisiyle Şubat’tan Mart’a istihdam 620 bin azalırken, bunun 423 bini kayıt dışı istihdamdan kaynaklandı. Bu kişiler ne kısa çalışma ne de ücretsiz izin ödemesi alabildi. Salgında üç ay geride kalmasına rağmen, herhangi bir tazminat ödenmeden kapının önüne koyulan bu kişiler için herhangi bir gelir desteği düzenlemesi yapılmadı. Bu dönemde 554 binlik istihdam düşüşüyle hizmetler sektörü başı çekti. Sozcu.com.tr’ye konuşan Prof. Dr. Seyfettin Gürsel istihdamdaki kaybın kısa sürede telafi edilmesinin mümkün görünmediğini, toparlanmanın gücünün de henüz belirsiz olduğunu vurguladı.
Corona virüsü salgının etkisiyle Mart döneminde (Şubat-Mart-Nisan ortalaması) istihdamda büyük düşüş kaydedilirken, kaybın büyük kısmı kayıt dışı istihdamdan kaynaklandı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, mevsim etkilerinden arındırılmamış istihdam Mart’ta, bir önceki aya göre 620 bin azalarak 26 milyon 133 bine geriledi. Bir ayda kaydedilen 620 binlik istihdam kaybının 423 bini, yani yüzde 68’i kayıt dışı istihdam edilen kişilerin sayısındaki düşüşten kaynaklandı.
Kayıt dışı istihdam edilenlerin sayısı Şubat’ta 8 milyon 15 binken, Mart’ta 7 milyon 592 bine düştü.
Kayıt dışı istihdam oranı da bu sayede Şubat’ta yüzde 30 iken, Mart’ta yüzde 29,1’e geriledi. Kayıt dışı istihdamdaki düşüş, kayıtlı istihdamdaki artıştan kaynaklanmadı. Kayıtlı istihdam da bir ayda 197 bin azaldı.
Mart 2019 ile Mart 2020 arasındaki bir yılda mevsim etkilerinden arındırılmamış istihdam 1 milyon 662 bin azalırken, kayıt dışı istihdamdaki düşüş 1 milyon 836 bin oldu. Yani son bir yılda istihdamdaki kayıp, büyük ölçüde kayıt dışı istihdamdaki düşüşten kaynaklandı.
HİZMETLERDEKİ KAYIT DIŞI ÇALIŞANLAR İŞSİZ KALDI
Corona virüsü salgınıyla birlikte birçok hizmetler sektöründe faaliyet gösteren işletme kepenk kapatırken, bu iş yerlerinde kayıt dışı olarak çalışanlar da işsiz kaldı. Nitekim bu durum TÜİK verilerine de yansıdı.
Şubat’tan Mart’a kaydedilen 620 binlik istihdam kaybının 554 bini hizmetler sektörü istihdamındaki düşüşten kaynaklandı.
Bu dönemde, istihdam kaybı inşaatta 105 bin, sanayide 85 bin oldu. Tarımda ise istihdam 123 bin arttı.
İstihdamdaki büyük düşüşe rağmen TÜİK’in dar tanımlı işsizlik oranı Şubat’tan Mart’ta 0,4 puan düşüşle yüzde 13,2’ye geriledi. Çünkü, işsiz kalanlar ve hali hazırda işsiz olanların, iş gücünün dışına çıktı. Ümitsizlik sebebiyle iş aramayanların da içinde bulunduğu ‘iş gücüne dahil olmayan nüfus’ mart döneminde 975 bin kişi artarak 32 milyon 112 bine yükseldi.
KISA ÇALIŞMA VE ÜCRETSİZ İZİN ÖDEMESİ DE ALAMADILAR
İstihdamdaki kayıp büyük oranda kayıt dışı çalışanlardan kaynaklanırken, bu kişiler kısa çalışma ve ücretsiz izin ödemelerinden de faydalanamadı.
Bu kişiler için tek gelir yolu, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ya da belediyelerin sosyal destek programlarına başvurmak kaldı.
Prof. Dr. Seyfettin Gürsel
GÜRSEL: “İLK KEZ GÖRÜLÜYOR”
Sozcu.com.tr’ye konuşan Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, istihdam ve iş gücündeki büyük düşüşe dikkat çekerek “Böyle bir düşüşü ilk kez görüyoruz” dedi.
Mart, Nisan ve Mayıs aylarını kapsayan Nisan dönemi verilerinde istihdam ve iş gücündeki kaybın daha net görüleceğini belirten Gürsel, “Nisan dönemi açıklandığında çok daha ciddi kayıplar göreceğiz” ifadelerini kullandı.
Salgınla birlikte hizmetler sektöründe kayıt dışı istihdam büyük düşüş olduğuna işaret eden Gürsel, kısa çalışma ve ücretsiz izin ödemesi alamayan bu kişilere devletin gelir desteği sunması gerektiğini, bunun için de tüm vatandaşları içine alan gelir desteği modeline ihtiyaç olduğunu söyledi.
Karantina kısıtlamalarının kısmen kaldırılmasıyla istihdamda kıpırdanma olduğunu belirten Gürsel, istihdamdaki kaybın kısa sürede telafi edilmesinin mümkün görünmediğini, toparlanmanın gücünün de henüz belirsiz olduğunu vurguladı.
