İşsizin 33.1 milyar lirası nereye gitti? / Haberin Peşinde Urfa
Hükümetin, İşsizlik fonundan geri ödemek üzere alıp kullandığı emanet paranın bugünkü karşılığı 33.1 milyar lirayı, döviz karşılığı ise 58 milyar lirayı aşıyor.
Hükümetin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan 2008-2013 yılları arasında geri ödemek üzere Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) için borç aldığı 11.5 milyar liradan 8 yıldır haber alınamıyor. İşsizin fonundan borç alınan paranın bugünkü karşılığı enflasyon kaybı üzerinden hesaplandığında 33.1 milyar lirayı aşıyor.
Ödenmesi gereken para, döviz kuru üzerinden güncellendiğinde ise 58 milyar 672 milyon lirayı buluyor. Ödeme için bugüne kadar hiçbir plan açıklamayan hükümetin borcunu ödemesi halinde işsizlik fonunda pandemi için kullanılabilecek devasa kaynak oluşacak.
GAP BAHANE OLDU
2008 krizinde kaynak sıkıntısına giren hükümet, GAP yatırımlarını finanse edeceğini belirterek İşsizlik Sigortası Fonu’ndan 1.3 milyar lirayı alıp bütçeye aktardı. Ancak krizin etkisi 2009 yılında devam edince fondan 2.8 milyar lira da o yıl çekildi. Hükümet, bütçe için adeta bedava nakit kaynağa dönüşen işsizlik fonundan 2010’da 2 milyar 985 milyon, 2011’de 2.6 milyar, 2012’de 1.1 milyar ve en son 2013’te de 685.5 milyon TL para çekti. Böylece 6 yıllık dönemde fondan bütçeye aktarılan toplam tutar o günün parasıyla 11 milyar 511 milyon 523 bin liraya ulaştı. Hükümet bütçesinin gelir cetvellerine yazılan bu paraların ne kadarının GAP için kullanıldığı, ne kadarının başka giderlere aktarıldığı açıklanmadı.
33 İLE 58 MİLYAR TL
İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre, hükümetin harcadığı bu paranın yeniden fonun hesaplarına aktarılması, yani borcun ödenmesi gerekiyor. Ancak aradan 8 yılı aşkın sürenin geçmiş olmasına rağmen paranın iadesi hâlâ yapılmadı. Üstelik bu süre içerisinde kur ve enflasyon adeta patladığı için işsizin parası adeta kuşa döndü.
SÖZCÜ’nün yaptığı hesaplamalara göre, paraların çekildiği yılların (yıl sonu) tüketici fiyat endeksi (TÜFE) enflasyonu dikkate alındığında 11.5 milyar liranın bugünkü değeri 33 milyar 129 milyon liraya karşılık geliyor. Alınan para bugünkü döviz kuruna göre güncellendiğinde ise ödenmesi gereken tutar 58 milyar 672 milyon lirayı (7 milyar 26 milyon dolar) buluyor. Müteahhitlere döviz üzerinden ödeme yapan hükümetin işsizin parasını yıllar öncesinin TL tutarıyla ödemesi halinde büyük kayıp yaşanacak.
NASRETTİN HOCA FIKRASI GİBİ
GAP için alındığı söylenen milyarlarca liranın ödenmesi konusunda İşsizlik Sigortası Kanunu’na Nasrettin Hoca fıkrasını hatırlatan bir yöntem yazıldı. Buna göre işsizin fonundan peşin peşin alınan nakit paralar ‘GAP yatırımlarından elde edilecek getiriler ile varlık satışlarından elde edilecek gelirlerin Yüksek Planlama Kurulu’nca belirlenecek oranı’ ile fona aktarılacak. O fıkrada, Hoca komşusundan ödünç para almış, ancak borcunu bir türlü ödeyememiş. Alacaklı bir gün kapıya gelince Hoca, “Buradan geçen koyunların yünleri bu çalılara takılacak. Onları toplayıp, eğirtip iplik yaptıracağım. İpliği satıp sana borcumu ödeyeceğim” demiş.
