Güneş cari açığın üzerine doğacak / Haberin Peşinde Urfa
Türkiye gerekli yatırımları yaparsa güneş enerjisini ihraç edebilir. Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, geleceğin en önemli enerji kaynağının güneş olacağını söyleyerek, Türkiye’nin bu alandaki potansiyelini kullanmasıyla ekonomiye büyük katkı sağlayacağını belirtti.
Jeopolitik gelişmeler ile birlikte gelişen teknolojiler, enerji sektöründe ciddi bir dönüşümü de beraberinde getirdi. Pandeminin etkisiyle de petrole dayalı sistem daha fazla sorgulanır oldu. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, dünya genelinde yenilenebilir enerjiye, özellikle de güneşe yatırımların hızla arttığını söyledi. Bu durumu Nazım Hikmet’in “Akın var güneşe akın” dizeleriyle dünyaya anlattığını belirten Birol, Türkiye’nin ise güneşteki potansiyelini halen yeterince kullanmadığını kaydetti. Türkiye’nin güneşten ürettiği elektriği çevre ülkelere ihraç edebileceğini ifade eden Birol ile enerji sektöründeki gelişmeleri konuştuk.
– 20 dolarlara kadar gerileyen petrol varil fiyatları 45 doları gördü. Yeniden 20 dolarları görebilir miyiz?
İnsanların, CEO’ların çoğu Covid-19 öncesi günlük 100 milyon varil olan tüketime gelmeyeceğimizi düşünüyor. Dünya doğanın, yeşilin değerini çok iyi anladı. Bunu çok istemekle birlikte katılmıyorum. İnsanlar kendileri için hangisi kolaysa bunu seçecekler. Dünya petrol tüketimi şu an çok yakın seviyede, 97 milyon varil. Aradaki fark da hava ulaşımından geliyor. Otobüs, kamyon, arabada aynı şeye geldik. Üretici büyük ülkeler politikalarında çok büyük değişiklikler yapmazsa 20 dolarları görmek mümkün değil. Çünkü talep yükseliyor. Fiyatların düşmesini engellemek için ellerinden gelen her şeyi yapacaklardır.
– Dünya finans sisteminin değişeceği, petro-dolar sisteminin de sonuna gelindiği belirtiliyor. Siz bu görüşlere katılıyor musunuz?
Petrol endüstrisi çok büyük bir dönüşümden geçiyor. Pek çok şirkete, hissedarları tarafından daha çevreci, daha insana dayalı politika uygulama konusunda baskı yapılıyor. BP, Shell, Total, ENI son birkaç ayda stratejik değişimlere gittiler. Portfolyolarına yenilenebilir enerji katıyorlar. İkinci değişim de şu. Ekonomileri ve sosyal hayatı petrole dayalı ülkeler, Ortadoğu ve Rusya, şunu gördüler. Artık petrol gelirlerine dayalı ekonomi uzun vadede sürdürülemez. Çünkü dünyanın geleceği elektrikte. Arabalardan tutun da sanayiye kamyonlara kadar gidiyor. Bu yüzden pek çok ülke petro-dolarları tekrar gündeme getirdiler. Ama dünyada çok büyük siyasi değişiklikler olmadığı sürece, petrolün dolar bazında satılmasının değişeceğini düşünmüyorum. Bununla ilgili girişimler oldu ama etkili olmadı. Ulusal petrol şirketlerinin üretiminin artacağını, bu nedenle uluslararası borsalarda petrol işlemlerinin azalacağını söyleyebilirim.
Fatih Birol
MALİYETLER ÇOK DÜŞTÜ
– Dünyada yenilenebilir enerji yatırımları önümüzdeki dönemde nasıl bir boyuta ulaşacak?
2019’da dünyada yeni açılan elektrik santrallerinin yüzde 50’sini güneş, yüzde 25’ini rüzgar, geri kalan 25’i nükleer, kömür diğerleri oluşturdu. Şunu gördüm şairin dediği gibi güneşe akın var. Bu şansı iyi kullanan ülkeler ekonomilerini daha iyi dönüştürebilirler. Maliyetler çok düştü. Güneşte maliyetler diğer enerji kaynaklarının çok daha altında. Biz önümüzdeki yıllara baktığımızda, dünyada yenilenebilir özelinde büyümenin güneşten geleceğini görüyoruz. Sadece ‘dünyayı ve çevreyi koruyalım’dan ziyade, en ucuz bu olduğu için seçiliyor. Bizim güneş potansiyelimiz var ve çok şanslıyız. Bir de girişimcilik potansiyelimiz var. Türkiye’de güneşten elektrik üretimimiz artabilir. Ancak beni çok heyecanlandıran, Türkiye güneş enerjisini ihraç edebilir. Avustralya güneş enerjisini kablolarla Asya’ya ihraç ediyor. Türkiye de Afrika’ya ve Ortadoğu’ya ihraç edebilir. Potansiyelimizin sadece yüzde 3’ünü kullanıyoruz. Sanayide çatıda kullanırsak doğalgaz faturamız düşer. Güneş enerjisini ihraç edersek de, bu da bizim cari açığımıza en önemli katkıyı sağlayacaktır.
FİNANSMAN SORUNU YAŞANIYOR
– Güneş ve rüzgarda Türkiye’nin yol haritası ne olmalı?
Yenilenebilir enerji Türkiye’nin ekonomisini ve lider rolünü desteklemektir. Nasıl ki turizm çok önemli, aynı şekilde yenilenebilir enerjide de muazzam bir potansiyel var. Bunun için finansman lazım. Yenilenebilir enerjide daha büyük adımlar atmamıza engel, yeteri kadar finansmanın bulunamaması. Ama ben önünde sonunda bu potansiyel nedeniyle finansmanın geleceğini düşünüyorum. Güneşte 3 şart; potansiyel, mevzuat, finansman. Son finansman kaldı.
