Komşu ülkedeki bankaların döviz kısıtlamasına gitmesiyle ekonomik krizin iyice derinleştiği Suriye’de, 17 Haziran öncesinde Esed destekçisi yerlerde gösteriler patlak verdi.
Bütün dünyanın kilitlendiği 17 Haziran tarihine günler kala, iyice köşeye sıkışan Suriye’deki rejimin lideri Beşar Esed’in korktuğu başına geliyor.
Ekonomik çöküşü engelleyemeyen Esed dün ani bir kararla Başbakan İmad Hamis’i görevden aldı ancak rejim için asıl kara haber Lübnan’dan geldi.
Korona virüs salgınının zirveyi gördüğü günlerde sokaklara dökülen Lübnanlılar, yerel para birimi Lübnan Lirası’nın 6 bin dolara fırlamasıyla dün akşam saatlerinde bir kez daha şehirleri ateşe verdi.
Yolları kapatan, polis ve askerlerle çatışan göstericiler, başkent Beyrut ve diğer şehirler arasındaki bağlantıyı kesmeyi denedi.
Öfkeli protestocular, Beyrut’taki Hamra Caddesi’nde yer alan Merkez Bankası’na bahçenin büyük demir kapısını aşarak girmeye çalıştı.
Beyrut şehir merkezindeki Hükümet Sarayı’nın önünde ise alevler yükseldi, protestocular birçok dükkana da saldırdı. Trablusşam kentinde ise onlarca motosikletli gösterici konvoy oluşturdu, korna sesleri arasında şehir merkezinde turlar attı.
Çatışmalarda onlarca gösterici ve kolluk kuvveti yaralandı. Sabah gün ağardığında ise, enkaza dönmüş dükkanlar ve banka binaları net şekilde ortaya çıktı.
Lübnan Lirası, geçtiğimiz Ekim ayından bu yana dolar karşısında yüzde 80’e yakın değer kaybetmiş durumda. Tıpkı Suriye’de olduğu gibi yerel para, Merkez Bankası kuru sabit tutsa da karaborsada her geçen eriyor. Resmi kurda bir Amerikan doları 1500 Lübnan lirası, ancak dün karaborsa da 6 bin lira görüldü.
Farklı din ve mezheplere dayalı siyasi bölünmeler açısından oldukça kırılgan bir yapıya sahip Lübnan, 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük ekonomik krizi yaşıyor. Ülkede faaliyet gösteren birçok şirket, yılbaşından bu yana çalışanlarını işten çıkarma veya maaşlarını ciddi oranda düşürme yönünde adımlar attı.
Göstericiler, Esed’in görevden ayrılmasını, yolsuzlukların son bulmasını ve İran destekli milislerin ve Rus askerlerinin çekilmesini talep ediyor. Süveyda’da hafta içinde rejim yanlıları da destek gösterisi yaptı.
Lübnan bankaları, sermayenin çıkışına karşı sert uygulamalara başvurarak, yurt dışı havalelerini askıya aldı ve müşterilerin hesaplarındaki dövizleri çekmelerine kısıtlamalar getirdi.
Bu adım, yaptırımlarla boğuşan Suriye’deki Şam rejimi için kabusun başlangıcı oldu. ABD’nin iki yıl önce ilan ettiği ve 17 Haziran Çarşamba günü devreye sokacağı Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası öncesinde, Esed koltuğundaki en zor günlerini yaşıyor.
Son bir hafta içerisinde 1 dolar 3 bin Suriye lirasını gördü, daha bu yılın başında ise yerel paranın dolar karışısındaki değeri 900 lira civarındaydı. Merkez Bankası’nın sabit resmi kuru ise, 704 lira.
Suriye’deki krizin Lübnan bağlantısı ise, bankalar. Suriyeliler ve kara listeden korkan firmalar, ABD’nin yaptırımlarından kaçınmak için Lübnan bankalarını kullanıyordu.
Öyle ki, Suriyelilere ait Lübnan bankalarındaki paranın ülkedekinden fazla olduğu söyleniyordu. Telaffuz edilen rakam, yer yer 50 milyar doları buluyordu.
Ancak Lübnan bankalarına getirilen döviz kısıtlaması, para çekenlerin yarı yarıya kayıp yaşamasıyla Suriyeliler hiçbir adım atamaz hale geldi.
Bu dönemde, Beşar Esed Suriye’nin en zengin ismi, kuzeni Rami Mahluf’un servetine gözünü dikti, bu hamle de ekonomik yangına bir çare olamadı. Suriye’de halihazırda dolarla ticaret yasak, yasağı delenleri yedi yıl hapis bekliyor.
Esed rejimi, iç savaştaki müttefikleri Rusya ve İran’dan da finansal yardım alamadı. Yerel parayı sigara kağıdı yapıp içenleri gösteren video kayıtları, sosyal medyada paylaşıldı.
Bu hafta, rejimi destekleyen Dürzilerin çoğunlukta olduğu Süveyda kentinde ekonomik kriz nedeniyle protestolar başladı. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne (SOHR) göre, Pazar günü ‘yaşam koşullarının iyileştirilmesi’ talebyile başlayan gösterilerde, hafta ortasında siyasi talepler de gündeme getirildi.
Bu hafta, rejimi destekleyen Dürzilerin çoğunlukta olduğu Süveyda kentinde ekonomik kriz nedeniyle protestolar başladı. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne (SOHR) göre, Pazar günü ‘yaşam koşullarının iyileştirilmesi’ talebyile başlayan gösterilerde, hafta ortasında siyasi talepler de gündeme getirildi.
Suriye’de Mayıs 2019’dan bu yana gıda fiyatlarında yüzde 133 artış kaydedildi. Muhaliflerin kontrolündeki İdlib’de, Türk lirasına (TL) geçildi.
Uzmanlar son günlerdeki değer kaybında ABD’nin 17 Haziran’da uygulamaya koyacağı yeni yaptırımların etkili olduğunu belirtiyor. ABD’nin yasalaştırdığı Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası, bugüne kadar eşi görülmemiş bir kapsama sahip.
Yaptırımlar, Suriye hükümetine mali, maddi veya teknoloji desteği veren veya Suriye hükümeti ve müttefikleri İran ve Rusya hükümetleri adına askeri girişimlerde bulunan yabancı bireyleri veya onlara hizmet sağlayan şirketleri hedef alıyor.
