Erdoğan’ın destek açıklamalarını esnaf nasıl karşıladı?
Necla KOLBUKEN yayınlandı
Erdoğan’ın destek açıklamalarını esnaf nasıl karşıladı? / Haberin Peşinde Urfa
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan dün esnaflar için yeni bir ekonomik paket açıkladı. Corona virüsü nedeniyle deyim yerindeyse kan ağlayan esnafın yüzünü yeni açıklanan tedbirler de güldürmedi. Zarar ettiklerinin söyleyen esnaflar daha ciddi yardımların yapılmasını bekliyor. İşte SÖZCÜ muhabirlerine konuşan esnafların düşünceleri…
Halil ATAŞ
Kemal ATLAN
Latif SANSÜR
Selami AYDIN
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan, Covid-19 salgınından en çok etkilenen meslek grupları için bir destek paketi açıkladı. Erdoğan, “İş yeri kira olan esnafa üç ay süreyle büyükşehirlerde aylık 750 lira, diğer illerde ise 500 lira kira desteği yapacağız” dedi. Esnaf destek açıklamalarını SÖZCÜ’ye değerlendirdi.
Mesut Yurdakul
“DAHA CİDDİ DESTEKLER SAĞLANMALI”
Denizli’de berberlik yapan Mesut Yurdakul pandemide işlerinin çok gerilediğini belirtti. Yurdakul, “Kısıtlamalar berber ve kuaför esnafını çok etkiledi. Sınırlamalar nedeniyle ancak günü kurtarır duruma geldik. Bazı günler eksi yazıyor, zarar ediyoruz. Esnafa yönelik desteğin düşünülmesi güzel ama yeterli görmüyorum. Kira yardımı yapılacak deniyor. Söylenen miktar benim kiramın ancak 5’te biri. Daha ciddi destekler sağlanmalı” ifadelerini kullandı.
Cüneyt Kapusuz
“BU ŞARTLAR ALTINDA ESNAF FAZLA DAYANAMAZ”
Denizli’de kafe işletmecisi olan Cüneyt Kapusuz ise yaşadığı sorunları şöyle anlattı:
“Pandemi başından beri işlerimiz yüzde 90 geriledi. Artık dükkanı açmak bile zarar yazıyor. Kafede kendi bahçelerimizde yetişen ürünleri satıp para kazanmaya çalışıyoruz.
Sınırlamalar nedeniyle müşteri alamıyoruz sadece paket servis yapabiliyoruz. Normal şartlarda paket işi bizim müşterilerimizin ancak yüzde 10’unu oluşturuyordu.
Bu şekilde esnafın ayakta kalması zor. Dükkan kapatanlar olacaktır. Yapılan yardımı yeterli görmüyorum. Kira yardımı benim dükkan kiramı karşılamıyor. Önemli bir destek bekliyorduk ama dağ fare doğurdu. Destek paketi yeterli değil. Ülke ekonomisine önemli katkı koyan esnafın yine aynı ölçüde desteklerden faydalandırılması gerekir. Bu şartlar altında esnaf fazla dayanamaz.”
Dilara Uslu (42)
“SADAKA MI, DESTEK Mİ ANLAMADIM”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı esnaf destek paketini değerlendiren Bursalı lokanta işletmecisi Dilara Uslu (42), destek paketinin tatminkar olmadığını söyledi.
Dilara Uslu, “Lokantamızda 7 kişi çalışıyorduk. Bugün eşim ile sadece ben kaldım. Kaynayan bir tencere çorba ile günü kurtarmaya çalışıyoruz. O da paket servis. Fakat onu da satamıyoruz. İnsanlar lokantada yemek istiyor.
500 TL destek verecekler. Bu beni tatmin etmiyor. Destek destek değil. Bizimle dalga mı geçiliyor anlamadım ki. Verdikleri resmen sadaka. Kiram 3 bin TL. 600 TL stopajım var. Elektrik, su, evimin geçimi…
Vergilerimizi faizsiz ötelesinler. Stopaj almasınlar. Banka kredileri ertelensin. Pandeminin başlaması ile birlikte 50 bin TL zararım var. Nefes kredisi çektik. Onu da ödeyemiyoruz. Ya 15 gün her yeri adam gibi kapatıp, daha sonra da iş yerlerimizi açsınlar. Ya da sosyal mesafe kurallarına harfiyen uyarak çalışmamıza izin versinler” ifadelerini kullandı.
İsmail Acar (46)
“TATMİN EDİCİ DEĞİL”
Bursalı kahvehane işletmecisi İsmail Acar (46), “Verilen destek yeterli mi tabiki değil. Kiram bin 400 TL. 750 TL ile ne yapacağım. Elektrik, doğalgaz, su. Kahvehanem kapalı buna rağmen 2 bin TL masrafım var. Kapalı olmama rağmen elektrik, su ve telefon hiç eksik etmeyip alıyorlar bizden. Verilen destek paketi hiç tatmin edici değil” dedi.
Eskişehir Esnaf ve Sanatkarlar Oda Başkanı Ekrem Birsen
BEKLENTİMİZ DOĞRULTUSUNDA ÇIKMAYAN KARAR OLDU
Açıklanan paketin mağdur olan esnafın derdine derman olamayacağını belirten Eskişehir Esnaf ve Sanatkarlar Oda Başkanı Ekrem Birsen, “Pakette hem hibe hem de kira desteği vardı. Ama bizim beklentimiz doğrultusunda çıkmayan bir karar oldu.
Gerçekten biz esnaf ve sanatkarların daha mağdur grupların daha çok hibe yardımı yapılmasından yanaydık. Özellikle hibe ve destek beklentimize cevap bulamadık. Bununla ilgili yapılacak çalışmalarda en doğrusu çıkartılabilirdi.
Mesela en çok mağdur olan meslek gruplarımızın içinde kahvehaneler, kantinler, servis işletmecileri yer alabilirdi. İkinci grupta ise lokantalar, berber ve kuaförler, güzellik salonları, hamamlar, saunalar, düğün salonları gibi işletmeler yer alabilirdi.
Üçüncü grupta ise daha çok az zarar gören meslek grupları taksiciler, dolmuşçu, pazarcı ve gıda sektörü ile giyim sektöründe bazı esnaf ve sanatkarlarımız olabilirdi.
Ama yapılacak yardımın 1 milyon 243 bin esnaf ve sanatkarı kapsayacak olması esnaflara az da olsa bir nebze destek olacaktır. Bununla ilgili çalışmaların devam ettiğini, dolayısıyla direkt zarar gören meslek gruplarıyla ilgili çalışmaların devam ettiği duyumunu alıyoruz” diye konuştu.
“YENİ PAKET BEKLİYORUZ”
En çok mağdur olan meslek gruplarının acilen daha büyük hibelerle desteklenmesini beklediklerini ifade eden Birsen, “Büyükşehirlerde bilindiği gibi 2012 yılından itibaren basit usul vergi mükellefiyeti kaldırıldı. Dolayısıyla bununla ilgili büyükşehirlerde her türlü mal alıp satanlar işletme defteri hesabına göre çalışıyor.
Büyükşehirlerde kira desteği 750 lira. Bununla birlikte kiradaki stopaj vergisi 1 Haziran’a kadar yüzde 10’a indirilmesine devam edilecek. Kiralarda KDV oranı yüzde 18’de 8’e düşürülmesi de 1 Haziran’a kadar devam edecek. Bu uygulamalar daha fazla netleştirilerek esnaf ve sanatkarların beklentilerine cevap verilmesi gerekiyor. Mağdur olan esnaf ve sanatkarlar için yeni paket bekliyoruz” diye konuştu.
Halit Pekcan
PAKETTE BİZE BİR ŞEY ÇIKMADI
Pandemi süresince dükkanını açamadığını ifade eden Eskişehir’de lokantacı olan Halit Pekcan da açıklanan paketten kendileri için pek bir şey çıkmadığını söyledi. 13 yıldır lokantacılık yapan Pekcan şöyle konuştu:
“Pandemi süresince yaklaşık 10 ay işletmemizi doğru dürüst açamadık. Normalleşme süreciyle birlikte tam dükkanlarımız açmaya başlarken ardından bir kez daha kapatma geldi.
Paket servis veya gel al yöntemi ile işletmelerin açık olmasına izin verilse de bizim lokantamız sulu yemek satıyor. Sulu yemeklerin de paket servisi pek mümkün olmuyor. 10 aydır esnafın hali pek düşünülmüyorken bir paket çıkartılması yine de umut verici. Her ne kadar bizim yaralarımıza derman olmasa da…
Biz esnaf olarak daha kapsamlı bir paket beklerdik. Gerçek usulde vergi mükellefiyiz. Açıklanan pakette basit usulde olanlara 750 TL kira yardımı var. Ancak biz bundan yararlanamayacağız.
Çalışanlara bile kısa çalışma ödeneği kapsamında bin liranın üzerinde bir ödeme yapılırken işletme sahiplerine de 1000 TL destek verilecek. Umudumuz bundan sonra açıklanacak pakete kaldı.”
Eskişehir Lokantacılar Oda Başkanı Bahar Bilen de açıklanan esnaf paketinden memnun olmadıklarını söyledi. Bilen, “Bizler corona virüs paketinden; borçların ertelenmesi, sigortaların, vergilerin ertelenmesini ve daha kapsamlı hibe destekleri bekliyorduk. Daha ciddi anlamda hibe destekler bekliyorduk.
Ama buradan çalışan personel bile kısa çalışma ödeneği olarak bin liranın üzerinde bir destek alıyor. İşverenlere 1000 lira destek veriyor. Biz buradan çok ciddi kira yardımları bekliyorduk. Burada basit usul defter tutanlara 750 kira yardımı yapılacağı belirtiliyor. Lokantacı esnafında zaten basit usul defter tutan üyemiz bulunmuyor.
Bu demek size yok anlamına geliyor, ‘size bu desteği vermiyorum’ anlamına geliyor. Basit usulde belki servis işletmecileri, belki elektronikçiler vardır. Ekonomimiz şahlandı, kanatlandı, uçuyor denilirken biz burada ‘yel’ aldık. Esnaf buradan yel aldı. İşsizlik 1.5 puan düştü derken işsizlik ordusu ile karşı karşıyayız.
Dükkanlarımız kapalı, sıkıntılı günler geçiriyoruz. Umduğumuzu bulamadık. Yaklaşık 10 aydır esnaf unutuldu, şimdiye kadar bir destek göremedik. 16 Mart tarihinde işletmelerimizi kapattık. 10 aydır dükkanlarını açamayan esnaf arkadaşlarımız var. Bunlara hiç kimse sormuyor.
Ne yiyiyorsun? Ne içiyorsun? Ne yapıyorsun? Kimse sormuyor. Çok acil ivedilikle bu esnaflarımıza gereken destek sağlanmalıdır. Bizler gerçekten esnafın derdine derman olacak paket bekliyoruz. Bu paket bizi tatmin etmedi” şeklinde konuştu.
“ARTIK DAYANACAK GÜÇ KALMADI”
Aydın’da lokantacı esnafı olan Süleyman Deveci pandeminin ilk aylarında zorlandığını ifade ederek, “Pandeminin ilk aylarında kapalı olduğumuz dönemin sigorta, kirasını, vergisini faiziyle ödedim. Hem de kazanmadan. Asgari ücretli üç eleman çalışıyor, çıkaramıyorum. Günlük masraf zaten bin lira.
Bin lira destekle ne olur, nasıl ayakta kalırım. Ustalığı ben yapıyorum, eşim çalışıyor bu şekilde bile işi götüremiyoruz. Bu halde bile yetmiyor. Artık dayanacak güç kalmadı. Birkaç güne kadar biz de işyerini kapatacağız. Buna mecburuz” diye konuştu.
“HAYAL KIRIKLIĞI YAŞADIK”
Kirasını ve elemanlarının ödemelerini krediler ile yapabildiğini ifade eden Aydın’da kuaför salonu olan Fethi Açıkgöz ise, “Aylardır kiralarımızı, elemanlarımızın maaşlarını, vergiler, SGK’ları aldığımız krediyle ödeyebildik, şimdi kredi borcunu ödeyemiyoruz. Sıkıntılarımız had safhada. Bu destekler yetersiz. Çok beklentilerimiz vardı. Hayal kırıklığı yaşadık” sözlerini kaydetti.
“KİRALARIMIZIN 3 AY YÜZDE 50’Sİ KARŞILANMALI Kİ, RAHAT NEFES ALALIM”
Aydın’da kafe işletmecesi olan Ozan Akpınar destek paketinin yetersiz olduğunu belirterek, “Bu destek biz esnaflar için yok hükmünde gibi bir karar. Kiralarımızın 3 ay yüzde 50’si karşılanmalı ki, rahat nefes alalım. Ayrıca SGK’lı çalışanların kesinlikle kısa ödenekten faydalanmaları gerekir” ifadelerini kullandı.
“6 AY ÖDEMESİZ KREDİLERİMİZİN EN AZ BİR YIL ERTELENMESİ GEREKİYOR”
Aydın’da restoran işletmecisi olan Seydi Yıkılmaz ise şöyle konuştu:
“Basit usulde kayıtlı çalışan esnafımız için böyle bir desteğin çıkmış olması tabi ki memnuniyet verici. Ancak Ticaret Odalarına kayıtlı bizim gibi işletmeler için de bir destek olmalı. Kuşadası gibi turizm bölgelerinde ve AVM’lerde kiralar malum. Bununla ilgili iyileştirici bir düzenleme gerekiyor. Sezon başı verilen ve ödeme zamanı gelen 6 ay ödemesiz kredilerimizin en az bir yıl ertelenmesi, çalışanların aldığı kredilerin ötelenmesi, bir önceki yıl ciro oranlarına göre hibe desteği gibi beklenti başlıklarımız var. Umarım kısa sürede bu konularda ele alınır.”
