Özelleştirme politikaları piyasaya fayda etmedi. 2011 yılında tamamen serbestleşmesi beklenen elektrik piyasasında planlar tutmadı. Zarardaki yatırımlar, tüketiciye pahalı elektrik olarak yansıyor.
Son günlerde çiftçilerin ve faturalarını ödeyemeyen vatandaşların elektriklerinin kesilmesiyle enerji sektörü yeniden gündeme geldi. Özelleştirme süreciyle birlikte vatandaşın hem kesintisiz hem de daha ucuz elektrik alacağı ifade edilmesine rağmen, enerji sektöründe sorunlar bitmiyor. Elektrik piyasasının yaklaşık yüzde 80’i özel sektörün, geri kalanı da kamunun elinde. 2011 yılında elektrik piyasası tam serbest olacak denildi ancak geçen süre içinde piyasa şartları tam oturmadığı için tüketici pahalı elektriğe mahkum kaldı.
YÜZDE 74 ORANINDA ARTTI
Mesken ulusal tarife elektrik fiyatları Aralık 2017’den günümüze yüzde 74 oranında arttı. 2017’nin Aralık ayında dağıtım ve vergiler dahil mesken elektrik fiyatı kilovatsaat (kWh) başına 0.4075 TL iken, Temmuz 2020’de bu rakam 0.7102 TL’ye çıktı.
Elektrikte en büyük yük ise iş insanlarının omuzlarına yüklendi. Ticarethane ulusal tarife elektrik fiyatları Aralık 2017’den günümüze yüzde 130 yükseldi. Aynı dönemde ticarethane elektrik fiyatları 0.415 TL’den, 0.9445 TL’ye çıktı. Piyasa Takas Fiyatı da son 4.5 yılda yüzde 86 artış gösterdi.
SANAYİCİYE YÜKLENİYOR
Elektrik piyasasını yakından takip eden Enerji Uzmanı ve encazip.com kurucusu Çağada Kırım, piyasada denge oturmadığı için yatırımcının değil, tüketicinin zararı karşılayacağını söyledi.
Halen sanayicinin meskenlerden daha pahalı elektrik kullandığını ifade eden Kırım şu bilgileri verdi:
“Denge kurulmadığı sürece elbette tüketici zarar edecektir. Yatırımcı zarar etmeyecektir. İki tarafın da dengede olması gerekiyor. Bunun için serbest piyasa dinamiklerinin oluşturulması gerekiyor. Sanayici her gün o yüzden isyan ediyor. Bir tarafın açığını sanayicinin üzerine yüklemek doğru değil. Sanayici fiyatları normalde evlerden daha düşük olurdu. Sanayici ve işyerleri evleri fonlamış oluyor bir şekilde. İşyerlerinin daha ucuz olması lazım, evlerde tasarruf teşvik edilmeli.”
TÜKETİCİ GÜVENİNİ KAYBETTİ
Elektrik piyasasındaki serbest tüketici sistemi de verimli çalışmıyor. 2017 Kasım ayında toplam serbest tüketici sayısı 4.7 milyon seviyesindeyken, bu rakam 2019 Şubat ayında 130 bine düştü. Devam eden aylardaki yükseliş trendi ile 2020 yılının Temmuz ayında serbest tüketici sayısı 703 bin oldu.
Çağada Kırım
Tüketicideki güven kaybı nedeniyle burada rakamların düştüğünü söyleyen Çağada Kırım, şu anda bu güvenin yeniden oluşmaya başladığını belirtti. Kırım, “Tedarikçi değiştirme piyasası şu an için evler için olmasa da işyerleri için önemli bir tasarruf sağlıyor” dedi.