Avrupa Güney Gözlemevi’nden bilim insanları, Dünya’ya en yakın kara deliği keşfetti. 1000 ışık yılı uzaklıktaki kara deliğin, çevresiyle şiddetli etkileşime girmeyen yıldız kütlesinden oluştuğuna dikkat çekildi. Peki kara delik nedir?
Şu ana kadar tespit edilen Dünya’ya en yakın kara delik olan söz konusu kara delik, etrafındaki iki yıldız sayesinde tespit edilebildi. Kara delik etrafındaki iki yıldız sayesinde tespit edilebildi. Dünya’dan sadece 1000 ışık yılı uzaklıkta bulunan HR 6819 ismi verilen kara delik sistemindeki iki yıldız, Dünya’dan çıplak gözle dahi görülebiliyor.
ÇIPLAK GÖZLE BİLE GÖRÜLEBİLİYOR
WebTekno’nun haberine göre, HR 6819’un keşfinde görev alan Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi’nden Petr Hadrava, kara delik sisteminde bulunan yıldızların Dünya’dan çıplak gözle görülebildiğini anladıklarında çok şaşırdıklarını söyledi. Hadrava, Telescopium takım yıldızında bulunan kara delik sisteminin yıldızlarının dürbün ya da teleskop olmadan berrak bir gecede net bir şekilde görülebileceğini açıkladı.
40 GÜN SÜREN BİR YÖRÜNGEDE DÖNÜYOR
HR 6819’daki üçüncü gök cismi olan kara delik, Şili’deki La Silla Gözlemevi’ndeki MPG/ESO 2.2 teleskobu üzerindeki FEROS spektrografı ile gözlenmeye başladı. Yapılan gözlem sırasında iki yıldızdan birinin 40 günlük periyotlarla görünmeyen bir nesne etrafında döndüğü anlaşıldı. Sistemde bulunan diğer yıldız ise ilkine göre daha büyük bir yörüngede dönmeye devam ediyor. ESO’da görevli araştırmacılardan Dietrich Baade, yıldızın 40 günlük dönüşünü belirlemek için gözlemlerin birkaç ay boyunca devam etmek zorunda kaldığını belirtti.
HR 6819’da bulunan kara delik, çevresiyle etkileşime girmediği için gerçekten görünmez olarak tespit edilen ilk kara deliklerden biri olarak kayıtlara geçirildi. Ancak sistemde bulunan iki yıldızın yörüngesinin incelenmesi, kara deliğin kütlesi gibi bilgilerinin ortaya çıkarılmasını sağlıyor.
HR 6819’daki iki yıldızın yörüngelerinin belirlenmesinin ardında bilim insanları kara deliğin kütlesini hesaplayabildiler. ESO’da görevli araştırmacılardan Thomas Rivinius, görünmez kara deliğin kütlesinin Güneş’in kütlesinin en az 4 katı kadar olduğunu açıkladı.
KARA DELİK NEDİR?
Kara delik, astrofizikte, çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, kütlesi büyük bir kozmik cisimdir. Kara delik, uzayda belirli nicelikteki maddenin bir noktaya toplanması ile meydana gelen bir nesnedir de denilebilir. Bu tür nesneler ışık yaymadıklarından kara olarak nitelenirler. Kara deliklerin, “tekillik”leri dolayısıyla, üç boyutlu olmadıkları, sıfır hacimli oldukları kabul edilir. Karadeliklerin içinde zamanın ise yavaş aktığı veya akmadığı tahmin edilmektedir. Kara delikler Einstein’ın genel görelilik kuramıyla tanımlanmışlardır. Doğrudan gözlemlenememekle birlikte, çeşitli dalga boylarını kullanan dolaylı gözlem teknikleri sayesinde keşfedilmişlerdir. Bu teknikler aynı zamanda çevrelerinde sürüklenen oluşumların da incelenme olanağını sağlamıştır. Örneğin, bir kara deliğin potansiyel kuyusunun çok derin olması nedeniyle yakın çevresinde oluşacak yığılma diskinin üzerine düşen maddeler diskin çok yüksek sıcaklıklara erişmesine neden olacak, bu da diskin (ve dolaylı olarak kara deliğin) yayılan x-ışınları sayesinde saptanmasını sağlayacaktır. Günümüzde, kara deliklerin varlığı, ilgili bilimsel topluluğun (astrofizikçiler ve kuramsal fizikçilerden oluşan) hemen hemen tüm bireyleri tarafından onaylanarak kesinlik kazanmış durumdadır.
