Prof. Dr. Erk, hâlâ şifresi çözülemeyen corona virüsüyle ilgili yanıt aranan bazı sorulara şöyle açıklık getirdi…
1 – Covid-19’da genetik faktörlerin etkisi var mı?
Bu konuda herhangi bir bilimsel veri yok. 22 ülkede 35 bilimsel heyet bu konuyu genetik olarak araştırıyor. Amerika ve İsveç’te yapılan çalışmalar HIV virüsüne kesin direnç sağlayan insanların varlığını göstermişti. Bu kişiler korumasız cinsel ilişki ve uyuşturucu iğne paylaşımlarına rağmen hasta olmuyorlardı. Bu nedenle Covid-19’a karşı direnç sağlayan veya eğilim yaratan genlerin olup olmadığı araştırılmaya devam ediyor. Bazı bilim adamları hastalığın ağır seyretmesinde genetik faktörlerin etkisinin olduğunu iddia ediyor.
2 – Covid-19’da kan grupları önemli mi?
Bu konuda da çalışmalara devam ediliyor. Çin’de 2 bin 200 Covid-19 hastası üzerinde yapılan çalışmalarda 0 kan grubunda hastalığın daha hafif, A kan grubunda ise hastalığın daha ağır seyrettiği gösterilmiştir. Ancak katılımcı sayısı az olduğu için bu sonucun güvenilirliği azdır.
Prof. Dr. Osman Erk
3 – Astım hastalarında daha mı ağır seyreder?
Toplumdan topluma göre görülme sıklığı değişen fakat genel olarak yüzde 10-15 sıklıkla saptanan astım hastalarında Covid-19 hastalığının daha az ve daha hafif seyrettiği ile ilgili veriler mevcuttur. Bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanmayan fakat normal inhaler ilaçlarını kullanan astım hastalarında riskin artmadığı söylenebilir.
4 – Bu virüs laboratuvarda mı üretilmiştir?
Bilimsel çalışmalar bu virüsün laboratuvar ortamında değil, doğal evrim sonucu geliştiğini gösteriyor. Bu konuda birçok çalışma önemli dergilerde yayınlandı. Komplo teorilerine inanmamak lazım. Virüsün genetik yapısı büyük ölçüde yarasalardaki ve pangolinlerdeki virüslerle benzerlik gösteriyor. Yarasalarda ayrıca bin 500 kadar başka corona virüsü mevcuttur. İleride bu virüslerden de kaynaklanan salgınlar beklenebilir.
5 – Sadece kanser ve kronik hastalığı olanları mı etkiler?
Covid-19 bu hastalığı olanları, erkekleri ve yaşlıları daha fazla etkiler. Fakat şeker hastalığı olup, HbA1C’si 9’dan daha yüksek olanlarda ve obezitesi olanlarda da hastalık ağır seyrediyor.
6 – Yemek, poşet, paket, deniz ve havuzdan geçer mi?
Covid-19 yüzde 90 olasılıkla damlacık yolu ile geçmektedir. Kalabalık, kapalı, havasız mekanlarda bulunmak risk faktörüdür. Hastalığın yemek, poşet, paket, deniz ve havuz suyundan geçtiğine dair kesin bir bilimsel veri yoktur. Yine de paketli ürünlerin dışarıda havalandırılıp, dezenfekte edilmesinde yarar var. Havuz ve deniz suyundan hastalık bulaşmasa bile deniz ve havuzda yakın temas ile hasta bir kişiden virüs bulaşabilir.
7 – Covid-19 hayvandan insana bulaşır mı?
Mart ayında Nature dergisinde yayınlanan önemli bir bilimsel çalışmada virüs eğer doğal evrimini yarasada tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçebileceği, doğal evrimini insanda tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçmeyeceği şeklinde bir bilimsel bilgi var. Vizondan insanlara geçtiği ile ilgili bir önemli veri paylaşıldı. Bu doğru ise diğer hayvanlardan da insanlara geçebilir.