Covid-19’a karşı damar sağlığı neden önemli? / Haberin Peşinde Urfa
İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk anlattı: ‘Covid-19, damarları hasar gören kişilerde daha ağır seyrediyor’ dedi ve bu konuda şunları söyledi.
İnsan vücudunda yüzbinlerce kilometre uzunluğunda çok yaygın bir damar sistemi bulunur. Bu damar sisteminin iç yüzeyini oluşturan endotel hücreler adı verilen hücreler ise damarları koruyan, kanın pıhtılaşmasını önleyen ve bağışıklık sistemini destekleyen özel yapılardır.
Prof. Dr. Osman Erk
Yeni corona virüsü ise tipik olarak akciğerleri etkileyen bir hastalık olmasına rağmen endotel hücrelerini de tutabilen bir virüstür. Öncelikle ağız ve burundaki hücrelere, oradan akciğer hücrelerine ve daha sonra da ACE-2 reseptörlerinden zengin kan damarları hücrelerine yayılır. Daha önce hiç bu şekilde yayılım gösteren herhangi bir solunum virüsü saptanmamıştır.
Kalp krizine yol açabilir
Mevsimsel grip, zatürre, Covid-19 ve diğer birçok enfeksiyon hastalığı seyrinde vücutta yaygın bir inflamasyon (iltihaplanma) geliştiği için kalp krizi ve felç gibi kalp damar hastalıkları riski artar. Normalde sağlıklı endotel hücreleri kanın akışkanlığını sağlayacak şekilde davranır. Salgıladıkları kan sulandırıcı bileşiklerle damarları korurlar. Fakat endotel hücrelerinde hasar oluştuğu durumlarda bu koruyucu etki ortadan kalkar.
Damar hasarı varsa…
Hipertansiyon, yüksek kolesterol, şeker hastalığı, stres, sigara gibi faktörler endotel hücrelerinin sağlığını bozarak damarlara hasar verir. Endotel hasarı olan ve enfeksiyon hastalığı geçiren kişilerde kalp damar hastalıkları riski artar. Örneğin Covid-19 tipik olarak akciğerleri etkileyen bir hastalık olmasına rağmen kronik akciğer hastalığı olanlara kıyasla endotel hasarı olan hastalarda daha ağır ve öldürücü seyreder.
Obezler de risk altında
Öte yandan obez kişilerin yağ dokusundan kaynaklanan ve vücutta inflamasyona yol açan sitokinler nedeniyle bağışıklık sistemleri olumsuz etkilenir. Dünyada şu anda obezite salgını ile Covid-19 pandemisi arasında bir paralellik vardır. Obez ve endotel hücreleri hasarlı olan kişiler bu hastalığı ve bundan sonra ortaya çıkacak olan bulaşıcı hastalıkları çok daha ağır geçireceklerdir.
Sadece antiviraller yetmez
Covid-19’u bir damar hastalığı gibi düşünmek ve tedavi etmek gerçekçi bir yaklaşımdır. Bu nedenle bu hastalığın tedavisi sadece antivirallerle olmaz; damar koruyucu ve kan sulandırıcı tedaviyle birlikte gerekirse kolesterol ve tansiyon ilaçları da tedaviye eklenmelidir. Endotel hücrelerine gözümüz gibi bakmalıyız ve onları en küçük hasardan bile sakınmalıyız.