Corona virüste ikinci dalgaya esnafın dayanacak gücü var mı? / Haberin Peşinde Urfa
Yeni normalleşme adımları kapsamında, belini yeni yeni düzeltmeye başlayan esnafı 2. dalga korkusu sardı. 2. dalgaya hazır olmadıklarını belirten esnaflar, devletten vergi ve SGK ertelemesi istedi. İşte Türkiye’nin dört bir yanından esnafın 2. dalga endişeleri ve çözüm önerileri…
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken konu hakkında sozcu.com.tr’ye açıklamalarda bulundu.
“Esnaf pandemi sürecinde gıda sektörü dışında çok zor durumda kaldı.” diyen Palandöken, “Aldıkları mevsimsel ürünler ellerinde kaldı. Okullar açılamadığı için konfeksiyon, tekstil ve benzeri sektörleri kaldı. Esnafın bir tarafta borcu bir tarafta malı rafta duruyor. Büyük sıkıntı yaşıyor.
Eğlence mekanları kapalı durumda. İnsanlar eskisi gibi gezmiyor, eğlenmiyor. Tüketim alışkanlıkları da değişti. Elektrik, doğalgaz, su faturalarında ÖTV, KDV alınmasın diyoruz ticari işletmelerde. Devletin verdiği desteklerin geri dönüşü başlıyor. Onların da uzun bir süre ötelenmesi gerekiyor” sözlerini kaydetti.
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken
‘ESNAF 3 ONA 5 BUNA DERKEN BORÇLARINI ÖDEYEMİYOR’
Palandöken, “Esnafın bütün ödemelerinin birleştirilmesi gerekiyor. SGK, vergi, muhtasar, stopaj ve benzeri… Bunların hepsi bir seferde ödenebilecek hale getirilsin. Belirli bir süreye yayılsın. 3 ay erteleme yerine bunu peyder pey ödeyelim. Devletin bu konuda bir zararı da olmayacak. Bir esnaf 3 ona 5 buna derken borçlarına ödeyemiyor. Bunun yerine devlete olan borçlar tek bir yerde toplansın ve taksitlendirilsin” önerisinde bulundu.
‘İLK KEZ BU KADAR ÇEŞİTLENDİRİLMİŞ KREDİ SUNULDU’
Kocaeli Ticaret Odası Başkanı Necmi Bulut Sözcü’ye yaptığı açıklamada, “Corona virüsünün ilk dönemi çeşitli kredi imkanları sunulmuştu. Cumhuriyet tarihinde bu kadar çeşitlendirilmiş kredi sunulmamıştı. Bu da piyasayı biraz rahatlatmıştı. Şimdi bu kredilerin geri ödemeleri geliyor. Kasım ayında ödemeler başlayacak. Esnaf bu yükün altından nasıl kalkacak?” dedi.
‘Hiçbir şey normale dönmedi’ diyen Bulut, “Bu süreçte kredi geri ödemesini yapmak, bir de corona virüsüyle mücadele etmek ve iş yapamamak gündemimizde olacak. Kredilerin ötelenmesi gerekiyor. Vergi ve SGK’ların ötelenmesi gerekiyor. Bizim beklentimiz bu yönde. Bize şu anda krediden ziyade öteleme gerekiyor. Öte yandan kısa çalışma ödeneğinin devamı sağlanmalı.” açıklamasında bulundu.
‘VERGİ VE SGK ÖDEMELERİNDE ERTELEME İSTİYORUZ’
Kocaeli’de yaşayan Mühendislik firması sahibi Hasan Can Canpolat ise, pandemiye hazırlıksız yakalandıklarını belirterek, “Pandeminin ne olduğunu bile bilmiyorduk. Haziran ayında normalleşme süreci başladı. Bu süreçte hemen herkes musluklarını kıstı, harcamalarını minimuma indirdi. İkinci dalganın geleceğini biliyorduk. Herkes gibi hazırlık yapmaya çalıştık. Ancak bizim hazırlığımız yeterli olmaz.” dedi.
‘Devletimiz vergi ve SGK ödemeleri konusunda erteleme ve af konularını gündemine almalı.’ diyen Canpolat, “Ticaret durma noktasına geliyor, 2. dalgada yine yasaklar gündeme geldiğinde ne yapacağız? En azından devletimize yapacağımız ödemeleri kendimize dert edinmeyelim. Nasıl ki iyi günlerimizde devletimizin yanında olduk, ödemelerimizi eksiksiz yaptık. Kötü günlerde de devletimiz bizim yanımızda olsun” diye konuştu.
‘ÇALIŞMAYAN DÜKKANLARIMIZLA PARALAR NASIL ÖDENİR?’
Konu ile ilgili Sözcü’ye konuşan Antalya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (AESOB) Başkanı Adlıhan Dere, “Disko, bar, birahane gibi iş yerlerinin farklı ruhsat adı altında çalıştırılmasına yönelik bir kısıtlamaya gidildi. Bu yıl turizm sezonu geçen yıla göre çok düşük geçiyor. Yok denecek kadar az.
Yine de Antalya’da yaşayan insanlarımızın desteği ile ‘Esnafına Sahip Çık’ kampanyamızla birlikte hayatımızı idare etmeye çalışıyoruz. Şimdi hükümetimizin almış olduğu kararlar doğrultusunda, SSK ve BAĞ-KUR ödemelerimiz kasımda başlayacak. Yine 3 ay esnaf kefaletlerimiz ertelenmişti, bir 3 ay daha ertelendi. Bütün bunların ödemeleri kasım ayına denk geliyor. İş yapamazsak, çalışamazsak para kazanamazsak kapalı, çalışmayan dükkanlarımızla paralar nasıl ödenir?” ifadelerini kullandı.
Antalya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (AESOB) Başkanı Adlıhan Dere
‘İKİNCİ DALGA GELİRSE ESNAF BİTER’
Dere, sözlerini şöyle noktaladı.
“Bu maddeye dayanarak bizim çalışmadığımız ve çalışıp para kazanamadığımız dönemlerdeki ödemelerimizin devlet tarafından karşılanmasını talep edeceğiz. Yani çalışmayan dükkan nasıl öder primini. Kantinci esnafımız 6 aydır dükkan çalıştırmıyor. Hiçbir yerden geliri yok ama şu anda BAĞ-KUR primlerini ödüyorlar.
Yanında çalışan işçinin SSK primlerini ödüyorlar. Servis esnafımız 6 aydır kontak çalıştırmadı. Arabalarının sigortaları, kaskoları kendi primleri çalışıyor. Yani bu insanların 3 kuruş gelirleri yok. Kırtasiyeci esnafımız okullar açılacak diye yatırım yaptı. Birçok firmaya çek kestiler, çek günleri geldi ödemeler nasıl olacak? Yani bu esnafı devletin acil desteklemesi lazım. Esnaf şu anda zaten para kazanamıyor. İkinci dalga gelirse de esnaf biter.”
Saat tamircisi Sinan Dülger (55)
‘PRİM BORÇLARIMIZI KASIM AYINDA ÖDEMEMİZ ZOR’
Pandeminin başladığı günlerde gelen yasaklar nedeniyle esnafın zor günler yaşadığını belirten Antalyalı saat tamircisi Sinan Dülger (55), “Corona nedeniyle ilk günler dükkanlarımız uzun süre kapalı kaldı. Gelen normalleşme ile dükkanlarımızı açsak ta beklediğimiz randımanı alamadık. Dükkanlarımızın kapalı olduğu süre içerisinde kiralarımız, kredi borçlarımız, prim borçlarımız birikti.
Prim borçlarımız 3 ay ertelendi ardından 3 ay daha erteledi. Şimdi kasım ayında ödememiz isteniyor. Fakat iş yapamayan bir esnaf borcunu nasıl ödeyebilir? Şimdi ikinci dalga geleceği söyleniyor. Birinci dalgadan oldukça etkilenen esnaf her halde ikinci dalgada batar” dedi.
Bursa Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği (BESOB) Başkanı Arif Tak
‘İLK DARBENİN ETKİSİ İLE HALA DÜZELEMEDİK’
Covid-19’un baş göstermesiyle esnaf olarak darbe yediklerini ve hala kimsenin düzene giremediğini ifade eden Bursa Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği (BESOB) Başkanı Arif Tak ise, “Salgında bir artış var. İkinci dalga da başlarsa biz biteriz. Büyük endişe duyuyoruz. Yaz mevsiminde azalacak dediler. Ancak bu olmadı, daha çok çoğaldı. Ocak ayında Bursa’da 9 bin iş yeri açılmış. Bunun 3 bini kapanmış. Yani kapanan iş yeri çok az.
Buna baktığımız da fevkalade güzel bir tablo görünüyor. Ama hiç öyle değil. Esnaflar, sanatkarlar kredilerle ayakta duruyor. Türkiye’de yaklaşık 1 milyon esnafa devlet 25’er bin TL kredi verdi. Eğer bu ikinci dalga olur da yaşanırsa bir tıkanma olur mu diye endişe içindeyiz. Kışa giriyoruz. Yaza göre işler azalacak. Vergi ödemeleri ve taksit zamanı geliyor. Hepsi bir arada olunca da büyük bir sıkıntı yaşayacağız diye endişe duyuyoruz” dedi.
Fatih Güneş
‘TAŞIMA SU İLE DEĞİRMEN DÖNDÜRÜYORUZ’
Bursa’da berber esnafı Fatih Güneş, “Herkes borçlu, kredi ile çark dönüyor. Ülkenin ekonomisi ortada. Yükselen bir piyasa var. Ama ters orantıda işliyor. İş yok. Yarın için endişe duyuyoruz. Taşıma suyu ile değirmen döndürüyoruz. Salgın ile ilgili radikal adım atılsalıydı bugün ikinci dalgayı konuşmazdık. Eğer ilk dönem tedbirler bu ikinci dalga da uygulanacak olursa işte o zaman bittik demektir. İlk dalgada 45 gün kapalı kaldık BAĞ-KUR’umuzu ödeyemedik, günlük 15 TL faiz işlediğini gördük” ifadelerini kullandı.
‘İKİNCİ BİR DALGA ESNAFIN YÜZDE 50’SİNİ YOK EDER’
Bahar Bilen, 30 yıldır restoran işletmecisi aynı zamanda Eskişehir Lokantacılar Oda Başkanı. İşletmesinde 12 sigortalı personel çalışıyor. Bilen, yaptığı açıklamada, “Geçtiğimiz günlerde Anadolu Üniversitesi (AÜ), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) ve Eskişehir Teknik Üniversitesi (ESTÜ) yönetimleri 2020-2021 Güz Döneminde uygulanacak olan eğitim modeli için vaka sayılarının artması nedeniyle örgün eğitimin bütünüyle uygulanabilir olmadığı yönde ortaklaşa aldıkları karar Eskişehir’de esnafımızı olumsuz etkiledi. Esnafımız çok zor durumda. Pandemide ikinci bir dalgaya hiç hazır değil. Eğer ikinci bir dalga gelir ve tekrar bir ikinci bir dükkan kapatma dönemine girilirse esnafın en az yüzde 50’sinin sonu gelmiş olur.” dedi.
“Şu anda zaten öğrenciler gelmeyince bu bizi oldukça etkiledi.” diyen Bilen, “İnsanların yılbaşına kadar ne olacağı yönünde bir beklentisi var. İkinci bir kapatma kararı çıkarsa, Türkiye’de esnaf biter. Sadece lokantacı esnafı değil hizmet sektörü tamamen biter” açıklamasında bulundu.
Eskişehir Lokantacılar Oda Başkanı Bahar Bilen
‘DAHA İLK YARALAR SARILMADI’
Esnafın pandemi sürecinde ilk dalgada aldığı yaraları daha saramadığını ifade eden Bilen, “Pandemi öneminde esnaf ilk dalgada büyük bir darbe aldı. Dükkanları 3-4 ay kapalı kalan esnaf aldığı borçları ödeyemedi, dükkan kiraları birikti. Sıkıntılar buradan doğdu. Biz okulların açılması ile açığı kapatabileceğimizi düşünüyorduk. Bir de ikinci dalga gelmesi durumunda esnaf biter.
Hükümet çok acil vergilerimizi, kredilerimizi faizsiz bir şekilde en az 1 yıl daha ertelemeliler. Kiralarla ilgili bir düzenleme getirilmeli. Elektrik, doğalgaz gibi giderlerde de devlet kendi payını, vergisini almasın. Yaklaşık 3 bin lokantamız bulunuyor. Bu lokantalarımız da bitme noktasında. Vermiş oldukları 25 bin liralık krediler bitmiş durumda. Bu arada doların yükselmesi ile gıda maddelerine de yaklaşık yüzde 40’lara yakın zam geldi. Bunlar da belimizi büktü, işler düştü. Çok acil yeniden vergi yapılanması getirilmeli” şeklinde konuştu.
Ayla Özbey
‘HİÇ HAZIR DEĞİLİZ’
Eskişehir’de tarihi Odunpazarı Evleri’nin bulunduğu bölgede hediyelik eşya satışı yapan Ayla Özbey, ikinci bir dalgaya hiç hazır olmadıklarını söyledi.
Normalleşme sürecinden de umduklarını bulamadıklarını ifade eden Özbey, “Pandemi sürecinde esnaflar olarak zor bir süreçten geçiyoruz. Nisan ayından sonra kapanan iş yerlerimizi haziran ayının başında açtık. Ancak bölgedeki tarihi yerler ve müzelerin kapalı olması, salgının da devam etmesi nedeniyle bölgeye turist gelmedi.
Bu dönemde de iş yapamadık. Turistik yerler ve müzeler bir süre sonra açıldı. Ancak bölgeye yine de istenilen turistin geldiği söylenemez. Zaten zor bir dönemden geçerken pandemide ikinci bir dalgaya hazır değiliz. İlk dalganın etkisini üzerimizden daha atamadık. Borçlarımız biriktikçe birikiyor.” dedi.
Sözcü.COMTR
