Corona virüsü salgınından korunurken suyun ne kadar hayati bir öneme sahip olduğu bir kez daha vurgulanıyor. TEMA Vakfı, el ve ev hijyeni için elzem olan suyun daha doğru ve ölçülü kullanmanın 9 etkili yöntemini sıraladı.
Corona günlerinde suyu tasarruflu kullanmanın yolları neler? “Her şeyden önce, suyu tüketebileceğimiz ve karşılığında fatura ödeyeceğimiz “kaynak” olarak görmekten vazgeçmeli ve suyun toprak gibi en yaşamsal doğal “varlık”larımızdan biri olduğunu hatırlamalıyız” açıklamasını yapan TEMA’dan 9 tasarruf önlemi…
İçinde bulunduğumuz küresel salgın koşullarında, yeterli ve temiz suya erişimin ne kadar hayati olduğunu bir kez daha hatırladık. Yeterli ve temiz suya erişimin ilk şartı suyun kaynağını korumak. Elbette burada yapılması gereken ilk iş, su üretimine hizmet eden tüm ormanlar ve su toplama havzalarının korunması, akarsularımızın her türlü kirli su deşarjına karşı sıkı yönetilmesi ve tüm bu süreçlerde katılımcı bir yaklaşımla hareket etmek.
SUYU FATURA ÖDEDİĞİMİZ BİR KAYNAK OLARAK GÖRMEMELİYİZ
Küresel salgın ile mücadele ettiğimiz bugünlerde, kişisel hijyenimizden ödün vermeden su tüketiminde sorumlu davranabilir ve suyu bilinçli tüketebiliriz. Her şeyden önce, suyu tüketebileceğimiz ve karşılığında fatura ödeyeceğimiz “kaynak” olarak görmekten vazgeçmeli ve suyun toprak gibi en yaşamsal doğal “varlık”larımızdan biri olduğunu hatırlamalıyız. Boşa akan her su; bir balığın göldeki son suyu veya bir bitkinin son can suyu olarak görülmeli ve ülkenin su yönetimine ilişkin çabalarının israfı olarak kabul edilmelidir.
Bu bilgiler ışığında suyun tasarruflu kullanımına dair örnekleri aşağıda sıralamak mümkün:
*İçinde bulunduğumuz salgın koşullarında ellerimizi düzenli olarak yıkamak ve temizlik büyük önem taşıyor. Ancak temizlik ve salgınla mücadelede tedbirleri aksatmamak koşulu ile el yıkarken, duş alırken, diş fırçalarken, tıraş olurken suyun gereksiz akmasına engel olabiliriz.
* Duş sürelerimizi kısaltabiliriz. Suyu aşırı tazyikli açmayabilir, yine duşta kullanılacak akıllı başlık ya da debi sabitleyici ile suyun akışını yüzde 50-60 oranında düşürerek su tasarrufu sağlayabiliriz.
* Sifonu her çektiğimizde 5 ila 9 litre arası su harcamış oluyoruz. Bu su, sifonun çekilmesi ile birlikte tek seferde akıp gidiyor. Sifonlarda ihtiyaca göre daha az su akıtma imkânı sağlayan ikili sisteme mümkünse en kısa zamanda geçilmelidir. İkili sistem olmayan sistemlerde rezervuar içerisine konulacak 1 litrelik su dolu bir şişe bile her sifonda en az 1 litre su tasarrufu sağlar.
*Çamaşır ve bulaşık makinelerini tam dolu haldeyken çalıştırmak; yeni alınacak beyaz eşyalarda enerji ve su tasarrufu yapan makinelerin tercih edilmesi büyük oranda tasarruf sağlayabilir.
HALI VE ARAÇ YIKAMA GİBİ ALIŞKANLIKLAR GEREĞİNDEN FAZLA YAPILMAMALI
* Salgınla mücadele kapsamında suyun daha çok kişisel sağlık ve temizlik açısından önemli olduğunu unutmamalıyız. Bu anlamda araç yıkama, halı yıkama gibi alışkanlıkları gerektiğinden fazla yapmamalı, suyu tasarruflu kullanmak için kullanım yerini önceliklendirmeliyiz. Bununla birlikte ev, balkon, kapı önü ya da bahçe temizliklerinde aşırı su kullanımının önüne geçmeli, bu yerleri yıkama yerine silme yoluna gitmeliyiz.
*Suyu tasarruflu kullanmanın bir yolu da suyu etkin kullanmaktır. Örneğin yağmur hasadı ile elde edilebilecek su kullanılırsa, şebekeden çekilecek su miktarından tasarruf edilebilir. Yağış alan bölgelere göre değişmek ile birlikte ortalama yağış dikkate alındığında, su hasadı yöntemi ile 100 m2’lik bir çatıdan, yılda 42 ton civarında su sağlamak mümkün. Bu su, 5 kişilik bir ailenin 2 aylık su ihtiyacını karşılayabilecek miktar demektir. Bu yöntemi evsel ihtiyaç, sanayi suyu ihtiyacı, kentsel yeşil alanların sulanması, tarım gibi birçok alanda uygulamak mümkün.
*Suyu tasarruflu kullanmak her sektör için mümkündür. Tarımda salma sulama yerine basınçlı ya da damlama sulama sistemlerine geçiş; endüstride gri su diye tabir ettiğimiz suyun belli arıtmalar ile sistemde yeniden kullanımı; suyu daha az tüketen teknolojilere geçiş önemli oranda su tasarrufu sağlayabilir.
KAYIP SU MİKTARI AZALTILMALI
*Ülke olarak kayıp kaçak olarak tarif edilen, su şebekesinde sistemde kullanılmadan kaybolan ve tarifelenemeyen su miktarının azaltılması da su tasarrufu açısından büyük önem taşıyor.
Ülkemizde büyükşehir belediyelerinin kayıp kaçak oranı 2016 yılında yüzde 36 seviyelerindeydi. Bu oranın “İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği” gereğince önce kademeli olarak yüzde 30 ve yüzde 25 seviyelerine indirilmesi; ardından mümkün olduğu ölçüde bu değerlerin de altına düşürülmesi ülke olarak büyük bir su tasarrufu anlamına gelecektir. Vatandaş olarak küçük gibi görünen ancak ülke geneline vurduğumuzda büyük miktarlara ulaşan ev ve iş yerlerimizdeki küçük kayıp, damlama ve sızıntı gibi kaçakları bertaraf etmemiz yine bireysel tasarruf açısından önemli olacaktır.
*Son olarak şu unutulmamalıdır ki her su kullanımı, suyu belli oranda kirletir. Bu yüzden tasarruflu kullanılmayan her su varlığı aslında kirlenen su miktarını arttırmaktadır. Bu da yeniden arıtılmak üzere arıtma tesislerine giden ya da doğaya salınan kirli su miktarının artması demektir.
