BDDK, bankalara son iki hafta içinde toplamda 127 milyon TL’lik ceza kesti. Cezaların “banka müşterilerinden gelen şikayetler üzerine” ve “BDDK talimatlarına aykırı işlem gerekçesiyle” kesildiği belirtildi. BDDK, corona virüsü salgını döneminde banka müşterileri için şikayet hattı kurmuştu. Hükümetten özel bankalara “yeterli düzeyde kredi vermedikleri” gerekçesiyle sert tepkilerin geldiği bir dönemde üst üste yüksek miktarda para cezaları gelmesi dikkat çekti. BDDK cezaların gerekçesine ilişkin ayrıntı açıklamazken, bankacılık kaynakları, cezaların kredi ve kredi kartı borçlarının yeniden yapılandırılması başvurularıyla ilgili olabileceğini belirtiyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), son iki haftada bankalara toplamda 121,7 milyon TL para cezası kesti. Hükümetten özel bankalara “yeterli düzeyde kredi vermedikleri” gerekçesiyle sert eleştiriler geldiği bir dönemde üst üste ceza kesilmesi dikkat çekti.
“Müşteri şikayetleri üzerine” ve “Kurumumuzca bankalara iletilen talimatlara aykırı işlem tesis edilmesi gerekçesiyle” 15 Mayıs 2020 tarihinde 15 bankaya toplam 19 milyon 650 bin TL idari para cezası uygulama kararı alan BDDK, dün de aynı gerekçeyle 18 bankaya 102,1 milyon TL ceza kesti.
CEZALAR ŞİKAYET ÜZERİNE KESİLDİ
İki açıklamada da ceza miktarı ve ceza verilen banka sayısı dışında aynı ifadeler yer aldı. Dünkü açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“COVID-19 salgınıyla mücadele sürecinde bireysel ve ticari müşteriler tarafından Kurumumuza iletilen şikayetler incelenmiştir.
Bu kapsamda, şikayete konu bankalar hakkında Kurumumuz denetim elemanları tarafından yapılan incelemeler neticesinde düzenlenen Raporda yer alan tespitlere ilişkin olarak Kurumumuzca bankalara iletilen talimatlara aykırı işlem tesis edilmesi
gerekçesiyle, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 29.05.2020 tarihli ve 9039 sayılı Kararı ile 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 148 inci maddesinin (b) bendi uyarınca 18 bankaya toplam 102,1 milyon TL idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.
Söz konusu şikayetlere ilişkin inceleme süreçleri kesintisiz devam etmektedir.”
CEZADA GEREKÇE GÖSTERİLEN KANUN MADDESİNDE NE YAZIYOR?
Söz konusu ceza kararlarında geçen 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 148’inci maddesinin b bendinde şu ifadeler yer alıyor:
“Madde 148- Kurul kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle, bu Kanun kapsamındaki kuruluşlar ile ilgili gerçek ve tüzel kişilere;
b) İlgili maddelerine göre, Kurul ve Kurum tarafından bu Kanuna dayanılarak alınan kararlara ve verilen talimatlara, çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere ve yapılan diğer düzenlemelere uyulmaması hâlinde elli bin Türk Lirasından beş yüz bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası uygulanır.
(Ek cümle:20/2/2020-7222/16 md.) Kurul, yaptırım kararı verilinceye kadar aykırılığın birden fazla işlenmiş olmasını veya idari para cezasının uygulanmasından itibaren iki yıl içerisinde aynı aykırılığın tekrarlanmasını dikkate alarak bu fıkrada yer alan tutarları iki katına kadar artırarak uygulamaya yetkilidir.”
Özetle, BDDK, talimatlara aykırılık gerekçesiyle bankalara 50 bin TL ile 500 bin TL idari para cezası uygulayabiliyor ve “aykırılığın tekrarı” durumunda ceza iki katına çıkıyor. 121,7 milyon TL’lik ceza için BDDK’nın çok sayıda “talimatlara aykırı işlem” tespit etmiş olması gerekiyor.
ŞİKAYET HATTI KURULMUŞTU
BDDK, “26 Mart’tan başlayarak vatandaşların bankalarla ilgili talep ve şikayetlerini 7 gün ve 24 saat esasına göre internet ve çağrı merkezimiz kanalıyla alabilecek ve bankalara iletebilecek bir yapı oluşturduklarını” açıklamıştı.
BDDK’nın cezalara ilişkin açıklamasında belirttiği şikayetlerin de bu kanaldan geldiği öğrenildi.
KREDİLERDE YAPILANDIRMA VE ÖTELEME İŞLEMLERİ GÜNDEM OLMUŞTU
Cezalar için net bir gerekçe belirtilmedi ancak bankacılık kaynakları, sorunlu kredi ve kredi kartı borçlarının yapılandırılması ve ödemelerin ötelenmesi kaynaklı şikayetler sonucunda cezaların gelmiş olmasının muhtemel olduğunu belirtiyor.
Corona virüsü salgını döneminde vatandaşlar ve şirketler, bir yandan kredi ve kredi kartı borçlarının yapılandırılması ve bir süreliğine ötelenmesi için bir yandan da yeni krediler için bankaların kapısını çalışmıştı. Yapılandırma ve öteleme işlemlerinde uygulanan faiz oranları tartışmalara neden olurken, özel bankaların yeni kredi vermekteki isteksizliği de Ankara’nın tepkisine yol açmıştı.
Özel bankalar ekonomik zorluklar nedeniyle kredilerin geri ödenmemesi riskinin artışını yeni kredilerde temkinli davranmalarının gerekçesi olarak öne sürerken, BDDK’dan özel bankaları yeni kredi vermeye zorlayan Aktif Rasyosu düzenlemesi gelmişti.
ÖZEL BANKALARA KREDİ ZORUNLUĞU GELMİŞTİ
BBDK, özel bankaların daha fazla kredi vermesi veya devlet tahvili satın almaları için Aktif Rasyosu adıyla yeni bir formül geliştirmişti. Bankalar düzenlemeye itiraz etse de 1 Mayıs itibariyle bu düzenleme yürürlüğe girmişti.
Özel bankaları yeterli düzeyde kredi vermemekle eleştiren Ankara, bankaların verdikleri krediler, satın aldıkları devlet tahvilleri ve Merkez Bankası’na (TCMB) takasla verdikleri dövizlerin toplamının en az topladıkları mevduat kadar olmasını zorunlu tutmuştu.
BDDK dün açıkladığı kararla formülde değişikliğe gitti ve paydadaki yabancı para mevduatın katsayısını 1,25 yerine 1,75’e yükselterek bankaları yüzde 100’lük oranı yakalamak için pay kısmında gerekli kredi, tahvil ve swap toplamını artırmaya yöneltti.
