Merkezi yönetim bütçesinde Haziran 2020’de son 12 aylık faiz harcaması 120,5 milyar TL ile rekor kırdı. 2020’nin ilk yarısında toplanan tüm vergilerin yüzde 21,2’si faiz harcamalarına gitti. Sozcu.com.tr’ye konuşan eski Hazine Müsteşar Yardımcısı Ferhat Emil, borçlanma ve borç stoku içinde dövizin payı artarken vadelerin kısalmasının, Hazine’nin faiz yükünü artırdığını söyledi.
Dünyanın birçok ülkesinde faizler sıfıra yakın seyrederken, Türkiye’de bütçedeki faiz giderleri rekor üstüne rekor kırıyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı verilere göre, merkezi yönetim bütçesinde faiz giderleri 2020 yılının haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44,4 artışla 6 milyar 297 milyon TL oldu. Faiz giderleri ocak-haziran döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40,4’lük artışla 71 milyar 257 milyon TL’ye ulaştı.
Haziran 2020 itibarıyla son 12 aylık toplam faiz harcaması da 120 milyar 452 milyon TL ile rekor tazeledi. Haziran 2019’da son 12 aylık toplam faiz harcaması 90 milyar 897 milyon TL seviyesindeydi.
Hazine, Temmuz 2019-Haziran 2020 döneminde 12 ayda toplam 120,5 milyar TL faiz ödemesi yaptı. Bu rakamın 85,4 milyar TL’si iç borç, 27,1 milyar TL’si ise dış borç faiz ödemelerinden kaynaklandı.
VERGİLER FAİZE GİDİYOR
Resmi veriler, halktan toplanan vergilerin giderek artan kısmının faiz harcamalarına gittiğini gösteriyor.
2020’nin ocak-haziran döneminde elde edilen 335,9 milyar TL’lik vergi gelirinin yüzde 21,2’si, yani beşte birinden fazlası faiz harcamalarına gitti. Bu oran 2019’da yüzde 14,8, 2018’de yüzde 11,9, 2017’de yüzde 10,5, 2016’da yüzde 10,9 seviyesindeydi.
BORÇLANMA VE BORÇ STOKU ARTIYOR
Hazine, hem mevcut borçları çevirmek hem de bütçe açığını kapatmak için 2020’nin ilk 6 ayında nette 162 milyar TL’lik rekor düzeyde borçlanmaya gitti. 2019’un tamamında nette 152,4 milyar TL borçlanan Hazine, bu yılın daha ilk yarısında geçen senenin tamamındaki rakamı aşmış oldu.
31 Mayıs 2020 itibarıyla Hazine’nin brüt borç stoku, 1 trilyon 633 milyar TL seviyesinde. Son 12 aydaki artış tam 412 milyar TL.
1,6 trilyon TL’lik toplam borcun miktar olarak 825 milyar TL’si, oran olarak ise yüzde 50,5’i döviz cinsinden. Bu rakam Mayıs 2018’de yüzde 42 idi. Yani Hazine, giderek artan oranda kur riski taşıyor. Kurdaki artış Hazine’nin faiz ödemelerini de artırıyor.
VADELER KISALIYOR, ÖDEMELER SIKIŞIYOR
Öte yandan, borçlanma miktarı, borç stoku ve borç stoku içinde dövizin payı artarken, borcun vadesi de kısalıyor. Vadesi 12 ay içerisinde dolacak borcun iç borç stoku içindeki payı 2016’da yüzde 12 iken, Mayıs 2020’de oran yüzde 27,8’e yükselmiş durumda.
Sozcu.com.tr’ye konuşan eski Hazine Müsteşar Yardımcısı Ferhat Emil, faiz harcamalarının giderek artmasının iki nedeni olabileceğini söyledi. Emil’e göre, birinci neden borçlar artarken borçlanma vadelerin kısalması ve geçmiş dönemde yüksek faizle yapılan yüksek borçlanmaların vadelerinin bu döneme yığılmış olması. İkinci neden ise borç stoku içerisinde dövizin payının artmasının kur artışı nedeniyle faiz ödemelerini de artırması.
