40 yılda Cumhuriyet’in birikimi satıldı / Haberin Peşinde Urfa
Özelleştirmelerin yüzde 88’i AKP döneminde yapıldı. DİSK-AR’ın 12 Eylül darbesinin 40’ıncı yılı dolayısıyla yayınladığı rapora göre, 1978’de kişi başına milli gelirin yüzde 3.4 üzerinde olan asgari ücret, 42 yılda kişi başına gelirin yüzde 40-45 altına düştü.
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) 12 Eylül darbesinin 40’ıncı yılında bir araştırma hazırlayarak, emeğe karşı darbe sürecinin işçi haklarını nasıl yok ettiğini, işçi sınıfınaneler kaybettirdiğini ortaya koydu.
24 Ocak ve 12 Eylül ile temelleri atılan ve Özal döneminde başlayan özelleştirme politikalarının AKP döneminde daha da vahşi biçimde uygulandığı ifade edilen rapora göre, 68 milyar dolarlık özelleştirmenin 60 milyar doları (yüzde 88’i) AKP döneminde yapıldı.
ÜCRETLER ERİYOR
Cumhuriyetin bütün ekonomik birikiminin 40 yılda yok edildiğine dikkat çeken rapor, ücretlerdeki çarpıcı erimeyi de gösterdi. 1978’de kişi başına milli gelirin yüzde 3.4 üzerinde olan asgari ücret, aradan geçen 42 yılda kişi başına gelirin yüzde 40-45 altına düştü.
Yapılan hesaba göre, asgari ücret 1978’den sonra kişi başına gelire paralel olarak artsaydı, 2019 yılında 4 bin 507 TL olması gerekirdi. Oysa aynı dönemde asgari ücret 2 bin 558 TL olarak uygulandı.
KIDEM TAZMİNATI VE İKRAMİYELERİ KIRPTILAR
Hükümet ve işverenlerin kıdem tazminatı hakkına yönelik yeni planlar peşinde olduğu kaydedilen DİSK raporunda, 12 Eylül darbesinin ilk uygulamalarından birinin kıdem tazminatını ve ikramiyeleri kırpmak olduğu hatırlatıldı. 1978’de asgari ücretin 7.5 katı olan kıdem tazminatı tavanının, 1982’de asgari ücret ile bağının koparılmasının ardından hızla düşmeye başladığı belirtilen rapora göre, AKP’nin iktidara geldiği 2003 yılında asgari ücretin 4.4 katı olan kıdem tazminatı tavanı 2020 itibarıyla asgari ücretin 2.4 katına geriledi. Kamunun istihdamdaki payı da 40 yıl boyunca geriledi. 1980’de toplam sigortalı işçiler içinde yüzde 36 olan kamu işçilerinin oranı özelleştirmelere paralel olarak 2015’te yüzde 8’e geriledi.
İŞÇİNİN VERİMİ ARTIYOR HAKLARI GASP EDİLİYOR
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, 12 Eylül askeri darbesinin 40’ıncı yılı nedeniyle İstanbul Kadıköy’de gerçekleşen basın açıklamasında, “İşçi sınıfının ekonomik durumuna ilişkin bütün göstergeler 24 Ocak ve 12 Eylül’ün işçi hakları ve işçilerin gelirlerinde büyük bir kayba yol açtığını ortaya koyuyor. İşçi hakları 40 yıldır gasp ediliyor” dedi. Çerkezoğlu, “Son yıllarda 2009’da 100 olan saatlik işgücü verimi 2019’a gelindiğinde 32.5 birim artmışken, 2009’da 100 olan reel birim ücret endeksi yalnızca 5.8 puan arttı” diye konuştu.
